Lekker bakkie

Met de overstap van VVD-Kamerlid Bart de Liefde naar taxibedrijf Uber is de discussie over de zogenaamde draaideurpolitici op scherp komen te staan. De Liefde is niet de enige die de politiek als draaideur naar het bedrijfsleven gebruikt. Tal van landelijke politici maakten een dergelijke overstap, waarbij de switch van CDA’er Camiel Eurlings van minister van Verkeer naar de KLM in 2011 wel de meest in het oog springende was.

In de Volkskrant liet oud-minister van Binnenlandse Zaken en oud-burgemeester van Nijmegen Guusje ter Horst onlangs weten dat zij vindt dat zowel lokale als landelijke politici zich aan de stelregel zouden moeten houden dat als zij zich als politicus eerder positief hebben uitgelaten over een bedrijf of een besluit hebben genomen ten faveure daarvan, zij na hun politieke loopbaan geen betaalde functie kunnen accepteren van zo’n bedrijf.

Het is de vraag of zo’n stelregel werkbaar is. Enerzijds krijgen politici die aanspraak maken op wachtgeld dikwijls kritiek te verduren. Maar als zij een baan zoeken waarbij hun kennis en ervaring relevant zijn, worden zij bekritiseerd vanwege mogelijke belangenverstrengeling. De stelregel van Ter Horst lijkt zeker op lokaal niveau nauwelijks te handhaven. Mag een wethouder zich niet positief uitlaten over een bedrijf dat zich binnen de gemeente vestigt? Of trots zijn op lokaal geproduceerde producten, zonder daarbij gelijk zijn of haar toekomstige carrièremogelijkheden te beperken? Betekent een samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, zoals bijvoorbeeld in de Brainport Eindhoven, per definitie dat de betrokken politicus zich diskwalificeert voor een toekomstige betrekking bij alle betrokken bedrijven in de regio?

En wat valt er dan onder het begrip ‘je positief uitlaten?’ Om even te chargeren, kan een politicus die ‘lekker bakkie’ heeft gezegd nog wel ­terecht bij de koffiebrander van dienst? Een stelregel zoals Ter Horst voorstelt kan te rigide uitwerken. Beter is het om vooral transparantie te betrachten. Sinds 2012 kent de Tweede ­Kamer een lobbyregister waarin de belangenbehartigers geregistreerd staan en waar zij vandaan komen. Op lokaal niveau zou een soortgelijk register ingericht kunnen worden. Relaties tussen politiek en bedrijfsleven zijn eerder gebaat bij openheid dan bij verboden.