Verkiezingsbeloften vergroten wantrouwen

Verkiezingen. Het moet. Uitstel kan niet. Miljoenen mensen samenklonterend in de rij voor de stemhokjes. Slim om dit te koppelen aan de derde coronagolf half maart. Zo blijft de demografisch grootste kiezersgroep uit covidangst thuis. Formeel argument is gemis aan slagvaardigheid bij demissionair zijn. Deze onzin is het kabinet wel ingesmeerd. Met Groningers en belastingdienstslachtoffers gebeurt weinig. Wel blijkt het demissionaire kabinet de rechterlijke macht binnen een paar uur naar haar hand te kunnen zetten.

Gek blijft dat narcisme en dedain zo ver gaat dat macht het wint van volksgezondheid. Neem de lange lijst van vitale beroepen van zorgmedewerkers, leraren, voedselvoorzieners, openbaar vervoerders, afvalverwerkers, brandstofvoorzieners, kinderopvangers, hulpverleningsdienstverleners, uitkerings- en toeslagenambtenaren en zo nog een paar. Politici staan er niet tussen. Net als iedere groep willen ze hun eigen feestje vieren. Partijcabaretiers overspoelen het land met identieke beloften. Huizen, gezondheidszorg, inkomens, pensioenen, veiligheid, sterke samenleving, cultuur, onderwijs of milieu.

Maar CBS-cijfers tonen pijnlijke feiten. Zo stromen elk jaar 200.000 mensen Nederland in waar alleen al per jaar 100.000 extra huizen voor nodig zijn. De afgelopen 10 jaar zijn 1.450 IC plekken en circa 7.000 ziekenhuisbedden weggesneden. Gaat 60% van de welvaart naar aandeelhouders van soms buitenlandse bedrijven en 0% naar huishoudens. Worden pensioenpotten schandalig leeggeroofd. Nog niet te spreken van de giga achterstanden bij de rechterlijke macht. Neemt drugshandel stap voor stap de samenleving over. Heeft de participatiesamenleving geleid tot 20% van de huishoudens onder het bestaansminimum en een totaal overbelaste psychosociale zorg. De ondermaatse kwaliteit van het onderwijs of milieu hoeft al helemaal geen betoog.

Middeleeuwse landheren dwongen van hun onderdanen zonder overleg belasting af. Hiermee breidden ze hun bezit uit. In onze moderne zijn de dwangmiddelen die belastinginkomsten opleveren in de loop van de geschiedenis overgegaan van particuliere handen naar een centraal gezag. Tot voor kort dan. Tegenwoordig is dit staatmonopolie in handen van belastingontvluchtende multinationals. Zo verdient de in Zweden gevestigde multinational Vattenfall goud aan stroom voor Microsoft en offert gemeente Hollands Kroon hiervoor over de rug van de inwoners het Noord-Hollands landschap op.

Merkwaardig genoeg dreigt een Trumpiaanse situatie. Net als in de Verenigde Staten dreigen ook hier veel mensen te gaan stemmen op partijen die staan voor een onbeteugelde markt. Partijen waarvan de samenleving weinig heeft te verwachten. Zo wordt een enkeling rijker en de maatschappelijke armoede dijt uit. Omdat Nederland een sluiproute voor niet belastingbetalende bedrijven is komt daardoor steeds minder binnen. Geen wonder dat de lokale belastingen dit jaar met zo’n 10 % omhoog gaan.

Circa de helft van de politieke partijen in gemeenten dragen een landelijke naam. Treurig flyeren hun actieve leden zich elke vier jaar suf voor landelijke verkiezingsbeloften. Beloften met een wrange gemeentelijke werkelijkheid. Het sociaal domein heeft bibliotheken en theatertjes allang opgeslokt. Wegen worden putjesgewijs opgelapt en bomen worden soms niet meer gesnoeid. De leefbaarheid zal onder de neoliberale curatele achteruit blijven kachelen. Hogere lokale belastingen stoppen de neergang niet. Door verdedigen van voorspelbaar niet na te komen beloften van hun landelijke evenknieën neemt het wantrouwen in de politiek vast niet af.

Piet van Mourik
Lees hier alle columns van Piet van Mourik