Banden met Russische gemeenten blijven overeind

Nederlandse gemeenten met een Russische stedenband willen de status quo behouden. Waar andere instanties hun banden met Russische partners doorsnijden, blijven Rotterdam, Nijmegen en Groningen vasthouden. Burgemeesters ontwijken vragen en wijzen naar anderen als het gaat om het beëindigen van deze stedenbanden.

Banden verbreken

Nadat het Russische leger een kleine twee weken geleden Oekraïne binnenviel besloten veel Nederlandse organisaties, overheden en bedrijven om de banden met hun Russische partners te verbreken. Shell trok zich terug uit Rusland, Friesland zegde gasconcern Gazprom de wacht aan en de Hermitage Amsterdam verbrak alle banden met het moedermuseum in Sint-Petersburg. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest deed dirigent en Poetin-vriend Valery Gjergjev in de ban en de Philharmonie Haarlem schrapte zelfs een minifestival van Tsjaikovski en Stravinsky vanwege Oekraïne.

Vredespoging

Doorgeschoten of niet, de drie Nederlandse gemeenten met een stedenband in Rusland maken geen aanstalten om daar van af te stappen. Zo probeerde de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) afgelopen week zijn collega in Sint-Petersburg ertoe te bewegen druk uit te oefenen op het Kremlin voor vrede. ‘We moeten de oorlog in Oekraïne krachtig veroordelen en ons uitspreken tegen het geweld en de verwoesting van Oekraïense steden. Ik roep u op om alles in uw macht te doen om vrede terug te brengen op ons continent’, schreef Aboutaleb tevergeefs. Sindsdien is er geen weerwoord of beweging vanuit Sint-Petersburg gekomen. 

‘Met een stedenband doe je aan samenwerking, maar erken je ook het regime’

Raad wil stoppen

Een meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad drong vorige week aan tot beëindiging van de stedenband met Sint-Petersburg. ‘Nu Poetin Oekraïne is binnengevallen en dreigt met kernwapens, moet die band opgezegd worden. Misschien kan de band later hersteld worden,’ zei raadslid Robert Simons van Leefbaar Rotterdam tegen RTV Rijnmond. Hij vond D66-voorvrouw Chantal Zeegers aan zijn zijde. ‘Met een stedenband doe je aan samenwerking, maar erken je ook het regime dat er is. Deze daad van Poetin keuren we af en dus moeten we ons uitspreken.’ Ook onder andere het CDA, de PvdD en GroenLinks zijn voor het verbreken van de zusterband.

Wachten

Aboutaleb voelt echter niets voor het beëindigen van de relatie met Sint-Petersburg, zei hij vrijdag in een radioprogramma. Op vragen van Binnenlands Bestuur hierover weigert hij in te gaan. Zijn voorlichter stelt dat gewacht moet worden op de antwoorden op schriftelijke vragen die aan de burgemeester zijn gesteld. Wel heeft het stadsbestuur een brief van de VNG op het online raadsinformatiesysteem geplaatst. De raad zelf kan zich pas na de gemeenteraadsverkiezingen van volgende week buigen over de stedenband met Sint-Petersburg. Tegen die tijd is de samenstelling ervan gewijzigd en daarom wil D66 nu al beslissen. Voorlopig blijft een raadsvergadering echter uit.

Bruls wijst naar raad

De gemeente Nijmegen onderhoudt een zusterrelatie met de stad Pskov, dat in het westen van Rusland ligt. Burgemeester Hubert Bruls (CDA) beroept zich op de formele status van de stedenband. ‘Nijmegen heeft formeel nog een stedenband met Pskov, maar materieel al jaren niet meer. De financiering van stedenbanden is door de gemeenteraad in 2014 stopgezet. Er worden geen activiteiten georganiseerd door de gemeente Nijmegen. Hooguit bestaan er nog enkele particuliere initiatieven tussen burgers van beide steden, zoals van stichtingen, maar daar hebben wij geen actueel beeld van,’ aldus een zegsvrouw. ‘Ons college vindt in het algemeen dat een stedenband op zich niet afhankelijk is van de relatie tussen Nederland en een ander land, in dit geval Rusland. Het gaat hier voornamelijk om banden tussen burgers en particuliere initiatieven.’ Bruls vindt dat Nijmegen ‘ervoor moet waken dat we individuele banden tot het strijdtoneel maken’. Verder wijst hij naar de gemeenteraad, want die beslist over de status van stedenbanden.

Stichting aan zet

Tot slot is er nog Groningen, dan een stedenband onderhoudt met de Russische stad Moermansk. Ook hier wil de burgemeester, Koen Schuiling (VVD) zelf geen knoop doorhakken over de toekomst van deze relatie. Er is een stichting Stedenband Groningen-Moermansk en die heeft de Russische inval in Oekraïne veroordeeld, aldus Schuiling en zijn wethouders in een brief aan de gemeenteraad. ‘De activiteiten van de stichting zijn echter niet gericht op de Russische overheid, maar op inwoners van Moermansk. Op geen enkele wijze ondersteunt de stichting het Russische regime’.

Poetin aanspreken

Het Groningse college is het eens met het standpunt van het stichtingsbestuur ‘dat het juist in deze tijden van belang is om deze contacten met de inwoners van Moermansk in stand te houden, zodat zij ook door de contacten met Groningers een beeld krijgen van de Nederlandse samenleving’, aldus Schuiling in zijn brief. ‘Het college acht het daarom niet gewenst om de vriendschap met de bevolking van Moermansk stop te zetten’. Niet Moermansk maar het regime van Poetin moet worden aangesproken, aldus Groningen. ‘De Russische bevolking kan de sleutel tot blijvende vrede zijn. Het college onderhoudt nauw contact met het bestuur van de stichting Groningen-Moermansk en volgt de ontwikkelingen in de Oekraïne nauwgezet. Er zullen geen activiteiten worden ondernomen die direct of indirect uitgelegd kunnen worden als steun aan het Russische regime’.