Shanghai-tripjes kosten tienduizenden euro's

De Utrechtse burgemeester Aleid Wolfsen kreeg recent te maken met vragen van de SP in de Utrechtse gemeenteraad toen bleek dat hij business class naar de wereldtentoonstelling in Shanghai was gevlogen; de vijf Utrechtse ambtenaren die hem begeleidden vlogen in de goedkopere economy class. Business class is grofweg twee tot drie keer duurder.

Het kwam Wolfsen op een publicitaire rel te staan. Uit het onderzoek van Binnenlands Bestuur blijkt echter dat Utrecht met dit onderscheid tussen ambtenaren en bestuurders zeker geen uitzondering vormt. Zo vlogen vanuit de provincie Noord-Brabant de commissaris van de koningin Wim van de Donk en de Statenleden John Arkes en Herman Vreugdenhil business class naar Shanghai, terwijl de ondersteunende staf (twee ambtenaren, een tolk en een communicatiemedewerker) in de economy class reisden.

Dezelfde praktijk vinden we terug in Zuid-Holland (de commissaris van de koningin Jan Franssen en de gedeputeerden Lenie Dwarshuis-Van de Beek en Asje van Dijk vlogen business class, vier ambtenaren economy class) en Eindhoven (burgemeester Rob van Gijzel business class, drie ambtenaren economy class).

Onderscheid tussen ambtenaren en bestuurders wordt niet overal gemaakt. Zo vloog de Noord-Hollandse delegatie (gedeputeerde Jaap Bond en twee ambtenaren) geheel business class, net als de delegatie van de provincie Utrecht (commissaris van de koningin Roelof Robbertsen, de gedeputeerden Remco van Lunteren en Bart Krol en vier ambtenaren) en de acht-koppige delegatie van Rotterdam (burgemeester Ahmed Aboutaleb plus zeven ambtenaren waaronder de gemeentesecretaris).

Soms wordt er ook onderscheid gemaakt tussen ambtenaren onderling: van de Haagse delegatie van acht ambtenaren vlogen er drie business class. Dit waren de ambtenaren die oorspronkelijk hun directe bestuurders zouden begeleidden. Door de installatie van het nieuwe college van B en W gingen er echter geen bestuurders naar Shanghai (hun tickets konden kosteloos worden geannuleerd). Van de Amsterdamse delegatie vlogen wethouder Hans Gerson en één ambtenaar business class; de andere vier ambtenaren namen plaats in de goedkopere klasse.

Goedkoop

Overigens zijn er ook bestuurders die goedkoop vliegen: de Friese gedeputeerde Sjoerd Galema en de commisaris van de koningin in Flevoland Leen Verbeek namen plaats in de economy class. Friesland besteedde met 3.500 euro (twee man, 9 dagen) het minst van alle provincies aan ‘Shanghai’.

Nóg goedkoper kan ook: helemaal niet gaan. Van de provincies kozen Drenthe, Zeeland, Overijssel (‘Nee hoor, geen plannen - er is genoeg te doen in Overijssel’) en Groningen voor deze opie. Van de tien grootste steden negeren Almere, Tilburg en Nijmegen de World Expo.

Waarom naar Shanghai?
Er zijn grofweg twee soorten Shanghai-gangers: bezoekers en deelnemers. Deelnemers aan de World Expo proberen bezoekers te overtuigen van zakelijke of toeristische mogelijkheden die zij bieden. Steeds terugkerende termen in de doelstellingen zijn: promotie, kennisuitwisseling en -verwerving, onderhouden van bestaande netwerken en aanhalen of opdoen van handelscontacten. Amsterdam organiseerde bijvoorbeeld activiteiten op het gebied van de financiële sector, haven en investeringen, toerisme, creatieve industrie en cultuur. Andere deelnemers benadrukken vooral het netwerkaspect. De provincie Zuid-Holland: ‘Kennis en kunde delen en matchmaking tussen Nederlandse organisaties en Chinese organisaties.’

Den Haag organiseerde een Haagse week: ‘De Haagse aanpak was erop gericht zoveel mogelijk Chinese kopstukken naar de verschillende seminars en congressen te krijgen.’ Sommige deelnemes zijn erg kort bij de vraag wat het doel van de Shanghai-reis was, zoals Utrecht: ‘Promotie Utrecht.’ De provincie Utrecht is concreter: ‘Utrecht heeft zich daar met haar partners - het Utrechtse bedrijfsleven, de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht, de Dutch Game Garden en de gemeente Utrecht - gepresenteerd als internationale kennisregio waarbij een accent werd gelegd op de thema’s duurzaamheid, innovatie en gaming.’

Soms zijn er ook verrassender doelstellingen. De Eindhovense missie, bestaande uit overheidspersoneel en mensen uit het bedrijfsleven, formuleerde als doelstelling dat Brabantste bedrijven in de marge van een seminar ‘Chinese kenniswerkers’ konden werven. Niet-deelnemers bezoeken de World Expo voornamelijk om kennis te vergaren en te netwerken. Friesland bezocht bijvoorbeeld seminars over watertechnologie, met een verwijzing naar benodigde kennis in het kader van het programma Pieken in de Delta.

41e editie
De World Expo 2010 in Shanghai is de 41ste editie van de wereldtentoonstelling. 190 landen presenteren zich in de periode van 1 mei tot 31 oktober. Naar verwachting bezoeken 70 miljoen mensen de tentoonstelling. Nederland heeft op de tentoonstelling een Nederlands paviljoen ingericht, waarin verschillende deelnemers participeren. In ruil daarvoor mogen ze presentaties houden of ontvangsten organiseren. Utrecht (de stad) en Rotterdam hebben een eigen stand op de tentoonstelling. Den Haag, Amsterdam, de provincie Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Holland maakten gebruik van de faciliteiten in het Holland Paviljoen.

Reiskosten provincie
Reiskosten provincies naar de World Expo 2010 in Shanghai:
1. Utrecht (7 personen): 44.398 euro
2. Zuid-Holland (7 personen verspreid over twee perioden) 25.250 euro
3. Noord-Holland (3 personen) 21.234 euro
4. Noord-Brabant (7 personen) 20.527 euro
5. Flevoland (2 personen) 6.684 euro
6. Friesland (2 personen) 3.500 euro

Overige provincies: de Limburgse commissaris van de koningin Leon Frissen en gedeputeerde Ger Driessen gaan in september onafhankelijk van elkaar naar de World Expo, wie er precies meegaan is nog niet bekend. Wel is al duidelijk dat netwerken in het kader van de in 2012 te organiseren wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade in de regio Venlo hoog op beider agenda’s staat.

Gelderland stuurde geen delegatie, wel was gedeputeerde Marijke van Haaren van plan de tentoonstelling te bezoeken op 15 en 16 juli. Overijssel, Groningen, Drenthe en Zeeland laten de World Expo voor wat die is.

Grote steden
Reiskosten tien grootste steden naar de World Expo 2010 in Shanghai:
1. Rotterdam (8 personen) 43.700 euro
2. Utrecht (6 personen) 22.091,18 euro
3. Amsterdam (6 personen) 22.000 euro
4. Den Haag (acht personen) 19.095 euro
5. Eindhoven 11.236 euro
Overige steden: Breda stuurt in september een delegatie naar Shanghai, de details zijn nog niet bekend. Burgemeester Peter Rehwinkel van Groningen bezoekt in september de World Expo in combinatie met een bezoek aan zusterstad Tianjin; hij gaat op bezoek bij de stand van Oldenburg en Bremen - steden waar Groningen mee samenwerkt. Almere, Tilburg en Nijmegen gingen niet naar Shanghai en hebben ook geen plannen.

Verantwoording

De gegevens in dit artikel zijn ontleend aan informatie die de provincies en de tien grootste steden hebben verstrekt op verzoek van Binnenlands Bestuur. Niet altijd was Shanghai het enige reisdoel. In een enkel geval was een bezoek aan de World Expo 2010 onderdeel van een

bredere handelsmissie. Ook werd de reis soms gecombineerd met een bezoek aan zustersteden in China.