Pre-formatieronde nodig in Lelystad

De Lelystadse raad heeft ingestemd met de benoeming van formateur Paul Luijten (VVD). De oud-senator moet een meerderheidscoalitie gaan smeden. Die ziet er mogelijk wel anders uit dan de informateur had geadviseerd. De handen voor een zakencollege in Lelystad gaan vooralsnog niet op elkaar.

Gedeelde wethouder

Er komt nu een pre-formatieronde waar extra gesprekken worden gevoerd met het CDA, GroenLinks en JongLelystad, die elk twee zetels hebben. Na die gesprekken wordt de knoop doorgehakt over met welke partijen de formatieronde wordt ingegaan. Dat zijn in ieder geval VVD, InwonersPartij Lelystad, PvdA en ChristenUnie, aangevuld met twee partijen van elk twee zetels. Die mogen samen één wethouder leveren.

Veertien fracties

Informateur Wouter Kolff had in zijn primaire advies gesteld dat een meerderheidscoalitie van VVD, InwonersPartij Lelystad, PvdA, ChristenUnie, SP en D66 de meeste kans van slagen zou hebben. Het advies baseerde hij op de gesprekken met alle veertien fracties in de 35 leden tellende raad. Als dat niet zou lukken, zou de raad een raadsbreed akkoord moeten sluiten en een zakencollege installeren. Dinsdagavond debatteerde de raad over het advies van Kolff.

Versnipperd landschap

Een ‘ingewikkelde puzzel’, een ‘we staan voor een grote uitdaging, en dat is een understatement’ en soortgelijke kwalificaties gaven de raadsleden dinsdagavond aan de verkiezingsuitslag die voor een nog meer versnipperd politiek landschap heeft gezorgd dan in de periode 2014-2018. Toen startte de Lelystadse raad met elf fracties, en eindigde er met negen.

Vastgeroest

Tot zover de overeenstemming. Over de vraag hoe nu verder werd een flink debat gevoerd. Verschil van mening was er over het advies van informateur Kolff, uitgezonderd bij de partijen die in de ogen van Kolff het beste een nieuwe coalitie kunnen vormen. Teleurgestelde partijen – waaronder GroenLinks, CDA, Leefbaar Lelystad, Jong Lelystad en de PVV – stelden dat de informateur geen recht heeft gedaan aan de verkiezingsuitslag. Vrijwel alle partijen waarvan Kolff denkt dat het beste een coalitie mee kan worden gevormd is, hebben zetels verloren. ‘Het zittende college gaat door, aangevuld met D66’, stelde GroenLinks. ‘Het is een bewijs dat de politiek in Lelystad is vastgeroest’, vond JongLelystad, ‘Een college met verliezers, hoe komt de informateur erop’, fulmineerde Leefbaar Lelystad.

Parttime wethouders

Ruimte bleek er opeens voor opties om wethouders te delen. Kolff had voorgesteld om met zes wethouders te gaan besturen, waarvan de VVD een fulltimer kon leveren, en de overige vijf coalitiepartners wethouders van 0,8 fte. Uit de gesprekken die Kolff had gevoerd, werd namelijk duidelijk dat iedere partij een eigen wethouder wilde leveren, en voor een stad als Lelystad acht Kolff een college met vijf fte aan wethouders realistisch. De ChristenUnie deed voor een gedeelde wethouder de eerste handreiking richting CDA en GroenLinks.

Kleine opening

De VVD, met zes zetels de grootste partij, stelde na het debat voor de formatiegesprekken in te gaan met het advies van Kolff als basis. Na een amendement op het door de VVD ingediende initiatiefvoorstel hiertoe door GroenLinks, is er nu een kleine opening geboden voor aanvullende gesprekken met tweezetel-partijen. Het is nog niet bekend wanneer de formateur die gesprekken gaat voeren.