Meer kiezers lokken blijft lastig

Het wordt nog een flinke klus om Brabanders te verleiden naar de stembus te gaan; zowel bij verkiezingen voor Provinciale Staten als gemeenteraadsverkiezingen. Meer stembussen en/of een informerende brief van de commissaris van de koning of de burgemeester kan (iets) helpen. Ook het benaderen van specifiek lager opgeleiden of kiezers met bepaalde etnische achtergronden kan bijdragen om meer kiezers in de stemhokjes te krijgen.

Lager dan landelijk

Dat blijkt uit drie onderzoeken van de Tilburg University naar de opkomst bij lokale en provinciale verkiezingen. De onderzoeken zijn in opdracht van Provinciale Staten uitgevoerd. In Brabant is de opkomst bij alle verkiezingen doorgaans lager dan het landelijk gemiddelde. Zo lag het opkomstpercentage bij de Statenverkiezingen in 2015 in Brabant op 43,6 procent terwijl het landelijke percentage op 47,8 procent lag. Bij de raadsverkiezingen van maart bracht 51,2 procent van de Brabanders zijn stem uit, terwijl het landelijk opkomstpercentage op 55 procent lag.

Nut

Onbekendheid over wat de provincie doet, is een van de redenen voor Brabanders om niet te stemmen bij de Statenverkiezingen, zo blijkt uit een van de drie onderzoeken. Ook zien de niet-stemmers het nut niet in van hetgeen de provincie doet. Het uitleggen wat de provincie doet en waarom het van belang is, kan Brabanders mogelijk over de streep trekken toch te gaan stemmen, aldus een van de aanbevelingen van de onderzoekers. Die informatie moet van de provincie zelf komen.

Meer stembureaus

Het effect van (meer) stembureaus is klein. Er zijn heel veel extra stembureaus nodig om de opkomst met een paar procentpunten te laten stijgen, concluderen de onderzoekers op basis van een analyse van alle Brabantse gemeenteraadsverkiezingen sinds 2006. ‘Bovendien zijn er aanwijzingen dat een verhoging van het aantal stembureaus niet in alle gemeenten een gelijk effect op de opkomst zal hebben’, aldus de onderzoekers. Als toch wordt gekozen voor meer stembureaus, moet vooral ook voor goede spreiding worden gezorgd. Voor een gemiddelde gemeente kost een extra stembureau gemiddeld vijf- tot zesduizend euro. Om bijvoorbeeld in Eindhoven een klein effect te sorteren, zouden er 33 extra stembureaus moeten worden ingericht.   

Informerende brief

Het sturen van een brief is effectiever dan een deur-tot-deurcampagne, zo blijkt uit het derde onderzoek. De boodschap in de brief moet primair op informeren worden gericht, aangevuld met motiverende elementen, zo bevelen de onderzoekers aan. Het grootste effect van zo’n brief wordt bereikt als deze wordt verstuurd namens de burgemeester of de commissaris van de koning.