Ex-vluchteling: ‘Zonder taal begin je niets’

In Vlissingen vluchtte Èmad Zendegani in 1989 van een Iraans schip. Nu zet hij zich in als ambtenaar voor Sint- Michielsgestel en voor de lokale politiek in Cuijk.

Goed advies
Na zijn vlucht van het schip komt Zendegani in het asielzoekerscentrum in Stevensbeek terecht. Weer wat later verhuist hij naar Groesbeek, waar hij met enkele anderen een ROA-woning betrekt. De mensen van Vluchtelingenwerk in Groesbeek zijn hem bijzonder tot steun geweest, vooral met de aansporing om verder te studeren, met het oog op werk. ‘Hoe wil jij anders de rest van je leven slijten? Altijd maar afhankelijk blijven van anderen?’ Het raakte een snaar, hij was op hun advies ook al de taal gaan leren.

Taal leren
‘Cliché, cliché, maar zonder taal begin je niets; alleen mét het Nederlands kun je onderdeel van de samenleving worden. Ik zat in de bus van Groesbeek naar Nijmegen, op weg naar het taleninstituut. Een groepje jongeren voor me zat te lachen, en ik wist zeker dat het over mij ging. Het maakte me onzeker. Een paar maanden later kon ik ze wel verstaan. Ze waren gewoon elke dag te dollen. Met elkaar, nooit over mij.’

Bomgordel
Hij herinnert zich ook nog hoe een conducteur vijandig reageerde. ‘Maar dat lag aan mij. Had ik de taal gekend, dan had ik meteen het ijs gebroken. Dan ben je niet ‘die buitenlander’, maar gewoon een aardige meneer.’ Met pretogen: ‘Als collega’s vragen waar mijn bomgordel is, zeg ik: gewoon aan de kapstok, naast mijn jas. Zoals altijd.’

Humor
Humor als overtreffende trap van taalbeheersing. De cultuur leren kennen ook. In Iran sta je als mannen recht tegenover elkaar te praten, letterlijk face to face. ‘Hier moet je in een hoek van 90 graden gaan staan, zodat je langs elkaar kunt kijken. Anders krijgt men de kriebels.’ En dan dat directe; wat heeft hij daaraan moeten wennen. Dat ‘nee’ vooral. Zin in thee? ‘Nee.’ Een regelrechte belediging in Iran. Maar natúúrlijk stel je thee op prijs (al zou je haar niet lusten) en vanzelfsprékend komt de gastheer alle egards toe dat hij de gastvrijheid in zich draagt om jou deze alleszins verfijnde drank aan te bieden.

Veel zeuren
Bij al zijn werkgevers heeft hij zich prettig en op zijn gemak gevoeld. Maar bij de Nederlandse Radiatoren Fabriek in Mill ‘waar je het met misschien niet zou verwachten, met al die stoere mannen die motorenkoelingen repareren’ was het extra fijn. Eén keer voelde hij zich gediscrimineerd. Hij was namens bouw- en woningtoezicht op bezoek bij ‘een klant’, die maar ‘ik kan jou niet verstaan’ bleef herhalen, terwijl Zendegani’s taal meer dan goed was. ‘Die man was boos op de gemeente en uitte dat zo.’ De laatste tien jaar is Zendegani lokaal actief voor de PvdA, sinds 2010 in zijn woonplaats Cuijk. Aanvankelijk begreep hij niet dat mensen in zo’n rijk en vrij land als Nederland zo veel te zeuren hadden. ‘Maar later zag ik dat ze reële problemen hebben, van hondenpoep tot aan armoede toe. Daar wilde ik iets aan doen.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 24 van deze week. (inlog)