Digitalisering onderbelicht

Onderzoek naar overdrachtsdossiers

Dat blijkt uit een steekproef die WagenaarHoes hield onder ruim dertig overdrachtsdossiers. Grofweg bestaan die uit drie hoofdbestanddelen: de financiële en beleidsinhoudelijke stand van zaken, de relevante politiek-bestuurlijke processen en trends en ontwikkelingen voor de langere termijn – dit laatste vooral bij de grotere gemeenten.

‘Een goed overdrachtsdossier bevat ze bij voorkeur alle drie. Maar in de meeste gemeenten komen één of twee bestandsdelen terug’, aldus adviseur Harry ter Braak van WagenaarHoes. ‘Opvallend is dat de aandacht voor de Omgevingswet vaak redelijk oppervlakkig blijft, terwijl dit de komende periode een aantal fundamentele keuzes vraagt van raadsleden en veel betekent voor de rol van de raad.’

Het onderwerp ‘klimaat’ krijgt overal aandacht, maar is vaak zeer operationeel van aard. Opvallend is dat digitalisering als thema en de gevolgen ervan voor de gemeentelijke organisatie en het bestuur relatief weinig worden genoemd. Toch liggen daar serieuze risico’s waar in enkele grote steden al zogeheten resiliance-managers voor zijn aangesteld om de kwetsbaarheid te verminderen.

Met big data wordt het steeds meer mogelijk om trends in de samenleving te identificeren, waardoor de gemeente gerichter beleid kan voeren. Zo krijgt de raad volgens Ter Braak meer inzicht in lange termijnopgaven. ‘Belangrijke verschuivingen worden zichtbaar en nodigen uit erop te anticiperen in het beleid en levert soms financiële uitdagingen. Vooral in het sociaal domein zijn de mogelijkheden voor data-analyse groot. Zo is het mogelijk met bestaande data verrassende verbanden te leggen, die vaak vrij accuraat trends kunnen voorspellen.

Meerdere gemeenten hebben aangetoond zo gerichter te kunnen inzetten op schuldhulpverlening, jeugdhulp en ook op fraudebestrijding.’ Wat opvalt is dat er weinig aandacht is voor de organisatorische opgave die het inzetten en koppelen van datastromen met zich meebrengt. Het omzetten van beschikbare data in bruikbare beheers- en stuurinformatie vereist namelijk andere competenties en werkwijzen. Scherpe strategische keuzes – met bijbehorende investeringen – zijn van belang om in de gegevensanalyse stappen te kunnen zetten.