‘Bibob-advies moet over hele integriteit betrokkene gaan’

In de beoordeling van gevaar mogen adviezen van het Landelijk Bureau Bibob meer uitgaan van de gehele context en integriteit van een betrokkene. Dat adviseert de Kwaliteitscommissie Bibob na een beoordeling van 25 adviezen. Over het algemeen voldoen de adviezen aan een hoge standaard van zorgvuldigheid, maar de leesbaarheid kan beter.

Hele context beoordelen
Een belangrijke aanbeveling van de kwaliteitscommissie over de inhoud van de adviezen gaat over hoe het LBB de betrouwbaarheid van de betrokkene en de mate van gevaar dat een beschikking wordt misbruikt voor criminele doeleinden moet beoordelen. In de beoordeling van de mate van gevaar zou het LBB de hele context en integriteit van een betrokkene moeten betrekken. Dit geldt vooral voor situaties waarbij het LBB een te beperkte invulling geeft aan het samenhangcriterium, zoals bij bouwvergunningen. Strafbare feiten hoeven niet pas meegenomen te worden in de beoordeling als die samenhangen met de activiteiten waarvoor de beschikking is aangevraagd. Het gaat dan niet enkel om mogelijke strafbare feiten bij de bouw van het pand, maar ook om het gevaar dat het bouwwerk als het gereed is wordt gebruikt voor criminele activiteiten.

Juridisch houdbaar en bruikbaar
‘De kwaliteit van Bibob adviezen is hoog. Ik vind het belangrijk om blijvend deze kwaliteit waar mogelijk te bevorderen’, schrijft Sander Dekker, minister van Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van het jaarverslag van het Landelijk Bureau Bibob (LBB). Volgens Dekker draagt de kwaliteitscommissie Bibob, die onafhankelijk de kwaliteit van Bibob-adviezen beoordeelt, bij aan die kwaliteitsbevordering. In 2018 beoordeelde de commissie 20 reguliere en vijf aanvullende adviezen van het LBB. Over het algemeen is de kwaliteitscommissie positief over het werk van het LBB. De adviezen voldoen aan een hoge standaard van zorgvuldigheid, zijn juridisch houdbaar en bruikbaar voor bestuursorganen. Ook houdt het bureau actief contact met het bestuursorgaan en biedt de nodige nazorg door nadere toelichting te geven op adviezen. Ook zijn samenhang en consistentie van de verschillende onderdelen van de adviezen ‘voldoende dragend’.

Adviezen kunnen beknopter
Op sommige punten is de inhoud van de adviezen en de werkwijze van het LBB voor verbetering vatbaar, aldus de commissie. Zo blijft informatieverstrekking uit het buitenland een groot knelpunt. Hierdoor kan het bureau geen volledig onderzoek verrichten. Het LBB zou met concrete voorstellen moeten komen om te onderzoeken hoe deze informatie-uitwisseling beter kan. Verder kan de leesbaarheid van de adviezen beter, nu zijn deze door de lengte niet altijd even bruikbaar voor het bestuursorgaan. Adviezen kunnen concreter, bondiger en beknopter, al moet essentiële informatie over de gevaarsconclusie niet in de bijlage terecht komen.

Uitbrengen advies aanhouden
Verder vindt de kwaliteitscommissie het opportuun om tijdens een lopend opsporingsonderzoek, in overleg met het bestuursorgaan, het indienen van een adviesaanvraag of het uitbrengen van het advies aan te houden. Het kan wenselijk zijn om de uitkomsten van een nog lopend strafrechtelijk of fiscaal onderzoek af te wachten. Er zouden dan nadere afspraken gemaakt moeten worden met het bestuursorgaan over de wettelijke adviestermijn. Volgens de commissie kan het LBB tijdens een lopend opsporingsonderzoek niet concluderen dat er geen gevaar bestaat dat een beschikking kan worden misbruikt. Het LBB neemt de aanbevelingen van de kwaliteitscommissie over en wil blijven investeren in voldoende en deskundig personeel om de toestroom aan adviesaanvragen op te pakken. Hiervoor zal het de contacten met bestuursorganen en informatieleveranciers intensiveren.