'Positie van jongeren staat onder druk'

Om vraagstukken als klimaatverandering en ongelijkheid het hoofd te bieden, moeten beleidsmakers de stem van jongeren serieuzer nemen. Jongeren maken zich grote zorgen over hun toekomst, maar hebben nog te weinig mogelijkheden om die toekomst zelf vorm te geven.

Inspireren

Die boodschap klinkt door in de publicatie 'Jongeren en het zorgen voor hun morgen', een gebundelde uitgave van maar liefst veertien adviesraden samen. De raden – waaronder de Raad voor Openbaar Bestuur (ROB), de Sociaal-Economische Raad (SER) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) – willen daarmee 'de politiek en beleidsmakers inspireren en laten zien dat het niet alleen anders moet, maar ook anders kan.'

'Veel jongeren willen graag hun steentje bijdragen aan de wereld van morgen, maar dan moeten ze daar wel de kans voor krijgen.'

Maurice Knijnenburg, voorzitter Nationale Jeugdraad

Uitgesteld leven

De positie van Nederlandse jongeren staat onder druk, constateren de raden. Dat wordt onder meer zichtbaar in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en op de woningmarkt. Bovendien neemt de mentale gezondheid van jongeren af. Jongeren ervaren 'een stapeling van knelpunten en risico’s' op hun weg naar een zelfstandig leven, schrijft de SER, waardoor ze 'een uitgesteld leven leiden en een hoge mentale druk ervaren'.

Ongelijk

Dat zorgt voor een scheidslijn tussen jongere en oudere generaties, maar ook tussen jongeren onderling. Kansen in het onderwijs en op de arbeids- en woningmarkt zijn immers niet gelijk verdeeld. Jongeren met een chronische aandoening, een migratieachtergrond of een lage sociaaleconomische achtergrond hebben het zwaarder dan hun meer gefortuneerde leeftijdsgenoten. Zo ontstaan er steeds grotere verschillen tussen jongeren, ziet voorzitter van de Nationale Jeugdraad (NJR) Maurice Knijnenburg. 'De coronapandemie heeft die verschillen alleen maar zichtbaarder gemaakt en in een aantal gevallen bovendien versterkt.'

Steentje bijdragen

Daar komt bij dat jongeren een aantal grote maatschappelijke vraagstukken te wachten staat, zoals vergrijzing, de betaalbaarheid van de zorg en klimaatverandering. Tegelijkertijd voelen jongeren zich vaak niet gehoord als het gaat om de aanpak van die vraagstukken. Knijnenburg: 'Veel jongeren willen graag hun steentje bijdragen aan de wereld van morgen, maar dan moeten ze daar wel de kans voor krijgen.'

Aan tafel

'De afgelopen jaren heeft de regering onvoldoende laten zien in staat te zijn de problemen van jongeren aan te pakken', stelt de SER. 'Het huidige kabinetsbeleid is te veel gericht op incidentele in plaats van structurele oplossingen voor jongeren. Alleen met elkaar aan tafel zitten is niet genoeg. We vinden dat er meer moet worden gedaan om jongerenparticipatie te organiseren en te bestendigen.'

Vliegwiel

De ROB doet een concreet voorstel om de democratische deelname van jongeren te versterken: het loslaten van de ondergrens van 18 jaar voor kiesgerechtigden. Door te experimenteren met stemrecht vanaf 16 jaar zouden jongeren eerder leren wat het betekent om deel te nemen aan een democratie. Dat soort experimenten zouden als vliegwiel kunnen dienen om de stem van jongeren in het democratische proces te versterken.