Problemen verwacht bij run op id-kaart

De VNG verwacht mogelijke uitvoeringsproblemen bij een run op gratis id-kaarten. In verschillende gemeenten wordt een dergelijke run verwacht.

Voorraad
De VNG wijst erop dat in oktober een nieuw model voor reisdocumenten wordt ingevoerd en er daardoor maar een beperkte voorraad over is binnen het huidige model. ‘Als er inderdaad een enorme toeloop komt, dan kunnen uitvoeringsproblemen ontstaan, aldus woordvoerder Frotina Zuidema. ‘Maar we hebben nog geen signalen gekregen van gemeenten met uitvoeringsproblemen. De uitspraak van de Hoge Raad zorgde vrijdag nog voor verwarring bij verschillende gemeenteambtenaren. Sommigen vroegen toch geld. Sinds maandag zou dit verleden tijd moeten zijn.

Limburg
Maandag meldde de Limburgse regionale zender L1 na eigen onderzoek in de provincie dat Venlo en Maastricht nog wel leges vroegen. Even later meldde de zender dat Venlo toch gratis identiteitskaarten ging verstrekken na overleg in de gemeente. Er kwamen veel telefoontjes binnen over de gratis kaart en mensen willen graag een afspraak maken om een kaart te laten maken. Navraag bij de gemeente Maastricht leert dat zij de kaart wel gewoon gratis verstrekken onder de gestelde voorwaarden. Wel vraagt de gemeente mensen rekening te houden met oplopende wachttijden, aangezien zij veel aanvragen verwacht. Volgens L1 raden de meeste Limburgse gemeenten mensen aan nog even te wachten met het aanvragen van een identiteitskaart en pas een kaart aan te vragen als volledig duidelijk is wat de gevolgen zijn van de uitspraak van de Hoge Raad.

Vragen
De VNG heeft geen overzicht van de huidige situatie bij gemeenten, maar wijst er nogmaals op dat de uitspraak klip en klaar is en er geen beroepsmogelijkheden meer zijn. De vereniging heeft haar leden direct na de uitspraak geïnformeerd, maar er komen nog wel vragen binnen. ‘Zowel filosofisch van aard over het publieke versus het individuele belang als praktisch’, aldus woordvoerder Frotina Zuidema. ‘We proberen snel een pagina met de meest gestelde vragen online zetten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) zal dat waarschijnlijk ook doen.’

Kosten
Kosten van de afgeschafte leges komen neer op 73 miljoen euro, rekent Zuidema voor. ‘Volgens BZK worden jaarlijks 1,8 miljoen id-kaarten aangevraagd. Voor de gemeenten betekent dit 43 miljoen aan gederfde inkomsten, voor het Rijk 30 miljoen, dus in totaal 73 miljoen euro’ Donderdag staat al een bestuurlijk overleg over de financiële verhoudingen gepland, waarin een oplossing voor de gederfde inkomsten ongetwijfeld ter sprake wordt gebracht.

Bezwaar
Overigens kunnen de leges niet met terugwerkende kracht worden teruggevraagd, tenzij binnen zes weken na de aanvraag bezwaar is ingediend. ‘Dan geldt de datum van het moment van betalen.’ Zuidema heeft wel vernomen dat bepaalde gemeenten in Flevoland hebben besloten de leges van alle aanvragen vanaf de rechterlijke uitspraak van 26 augustus zowel met als zonder bezwaar te retourneren. Omroep Flevoland meldt dat alleen de gemeente Noordoostpolder alle burgers die het afgelopen jaar voor hun identiteitskaart hebben betaald geld terugbetaald. De andere Flevolandse gemeenten retourneren alleen als een bezwaarschrift bij de aanvraag is ingediend. Amsterdam en Capelle aan den IJssel zijn bereid kosten terug te betalen vanaf 26 augustus. Rotterdam beraadt zich nog over de ingangsdatum.

Spoed
Alleen bij een spoedaanvraag zouden gemeenten nog wel leges kunnen vragen. Zuidema: ‘BZK zegt hier niks over, maar het lijkt me wel aannemelijk.’ Ook over andere onduidelijkheden moet nog in overleg worden getreden met BZK. ‘Minister Leers bestudeert het arrest nog. Dat geldt ook voor de gevolgen voor de mogelijkheid van legesheffing voor personen jonger dan 14 jaar. Op die groep is geen identificatieplicht van toepassing, dus vooralsnog  mogen gemeenten bij hen voor een dergelijke id-kaart wel leges vragen. Er zijn nog vragen bij ons op detailniveau. Bijvoorbeeld als iemand niet tevreden is over zijn pasfoto op het document en om een nieuwe vraagt, dit dan ook gratis dient te gebeuren. Op dit soort vragen hebben we nog geen antwoord.’