Proef briefstemmen: helft stemmen ongeldig

Bij een proef met briefstemmen voor 70-plussers in Den Haag bleek de helft van de uitgebrachte stemmen ongeldig. Dat zegt stichting Leer Zelf Online, een adviesorgaan van de overheid dat de proef organiseerde met de Stedelijke Ouderen Commissie en een aantal gemeenten. ‘Mensen dachten dat ze alles goed hadden gedaan.’ Minister Ollongren van BZK geeft aan soepel om te gaan met de geldigheid van de briefstemmen. 

Envelop
Proefpersonen die fout hadden gestemd hadden de stempas niet ondertekend of de stempas niet in de goede envelop hadden gedaan. De thuisstemmers moeten namelijk een envelop in een envelop stoppen om een geldige stem uit te brengen. Onderzoeksleider Jacques de Wit noemt het tegenover Omroep West ‘ernstig’ dat mensen dachten dat ze alles goed hadden gedaan. ‘ Ze waren opgelucht, waren blij en vonden het allemaal eenvoudig.’

Drama
Het ging slechts om een kleine proef met twaalf senioren, maar als deze aantallen zich landelijk vertalen, ‘dan wordt het een drama’, aldus De Wit. Er zijn 2,4 miljoen kiesgerechtigden van 70 jaar en ouder. Deze groep kreeg vanwege de coronapandemie de mogelijkheid om voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart hun stem per brief uit te brengen. Ze kunnen hun stem afgeven op door gemeenten aangewezen locaties of de brief per post versturen naar het briefstembureau van hun gemeente. Onderzoek van het ministerie van BZK heeft uitgewezen dat 28 procent van die stemgerechtigden zijn stem overweegt via de post uit te brengen.

Duidelijke communicatie
De Wit stelt verder tegenover Omroep West dat het briefstemmen niet meer kan worden gestopt. 'Alle spullen liggen al bij de drukker, dus daar is niets aan te veranderen. Je moet nu gaan inzetten op extra duidelijke communicatie naar de groep die mag briefstemmen. Dan kun je ze echt door dit probleem heen helpen.’ Minister Kajsa Ollongren van BZK zegt in een reactie op de proef dat er de afgelopen tijd is geoefend met grote groepen en er de komende tijd wordt ingezet op communicatie richting 70-plussers om de procedure goed uit te leggen.

Stem niet ongeldig verklaard
Ze benadrukt dat van mensen die per brief stemmen en vergeten hun stempas te ondertekenen de stem niet ongeldig zal worden verklaard. Als mensen per post stemmen krijgen ze een stempas, een stembiljet en twee enveloppen, legt ze uit. In één van de enveloppen stoppen ze het ingevulde stembiljet, waarna deze envelop wordt gesloten. Vervolgens gaat die, met de getekende stempas, in de retourenvelop. De dubbele envelop is belangrijk voor het briefgeheim, stelt de minister. Maar ook als daarbij een fout wordt gemaakt, wordt een stem niet ongeldig verklaard.