Regio Leiden moet intensiever samenwerken

Of er nu voor een bestuurlijke fusie wordt gekozen of niet, de regio Leiden moet hoe dan ook haar regionale samenwerking intensiveren. Als wordt gekozen voor een herindeling, moet worden ingezet op kernendemocratie en participatie. Omdat het draagvlak voor herindeling (te) broos is, lijkt ‘een krachtige regio met slagvaardige governance een meer realistische optie’.

Voortouw

Leiderdorp kan daarin het voortouw nemen. De gemeente moet daarvoor wel op voorhand steun krijgen van centrumgemeente Leiden. Dat adviseert bureau Berenschot in zijn rapport ‘Effecten van een bestuurlijke fusie in de Leidse regio’. Berenschot onderzocht in opdracht van de gemeente Leiderdorp – vanuit Leiderdorps perspectief – de effecten, kansen en bedreigingen van een gemeentelijke herindeling. De regio Leiden bestaat naast Leiderdorp en Leiden uit Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude.

Minder betrokken

Een fusie heeft zowel voor- en nadelen, schetst Berenschot. Op alle fronten; zowel bezien vanuit bestuurlijk, financieel als vanuit maatschappelijk perspectief. Zo voelen inwoners zich vaak minder betrokken bij een nieuwe gemeente, maar ze waarderen de toegenomen kwaliteit van dienstverlening.  

Kernendemocratie

Een fusiegemeente wint aan belang in de regio; ze kan beter een deuk in een pakje boter slaan dan de afzonderlijke gemeenten. ‘De (politieke) participatie zal echter onder druk komen te staan’, aldus Berenschot. Daar kan echter wel een mouw aan worden gepast, door in te zetten op kernenbeleid en -democratie.

Verzilveren

Financieel moeten gemeenten zich niet rijk rekenen. Er liggen kansen om efficiencywinsten te boeken, maar ‘herindelingen uit het verleden laten zien dat gemeenten er zelden in slagen om die kansen te verzilveren’, tekent Berenschot daarbij aan. Het bureau stelt dat Leiderdorp nu nog financieel gezond is, maar dat deze wel onder druk staat. De begroting wordt sluitend gemaakt door te putten uit de reserves. Ze teert hierdoor in op haar vermogen, ‘wat op langere termijn niet houdbaar is’.

Opgaven

De grote maatschappelijke opgaven moeten in regionaal verband worden opgepakt, benadrukt Berenschot. ‘Herindeling zou ervoor zorgen dat de bestuurlijke schaal (…) beter aansluit bij de schaal van de maatschappelijke opgaven. Leiderdorp kan zo de belangrijke inhoudelijke vraagstukken echt verder brengen.’ De Leidse regio kan haar beleid ‘meer integraal vormgeven.’

Slimmer samenwerken

Herindeling is echter niet per se hèt antwoord, stelt Berenschot. ‘Intensivering van de samenwerking is nodig. Dit kan plaatsvinden in een fusiegemeente, waar krachtig wordt ingezet op participatie en kernendemocratie. Maar dit kan ook plaatsvinden in meerdere bestuurlijk zelfstandige gemeenten, wanneer deze ambtelijk slimmer samenwerken, zich gemeentelijk focussen op lokale vraagstukken en vanuit gezamenlijkheid slagvaardig en met een regio-agenda de grote maatschappelijke vraagstukken aanpakken.’ Omdat in de regio niet veel draagvlak is voor herindeling, lijkt het reëler te kiezen voor intensivering van de regionale samenwerking, stelt Berenschot.

De gemeenteraad van Leiderdorp bespreekt medio september de bevindingen van Berenschot.