Na drie eerdere pogingen tot wijziging van de Grondwet om te komen tot het gekozen burgemeesterschap (1922, 1983, 1998) en een halfbakken poging om dat via een raadgevend referendum mogelijk te maken (2002-2008), lijkt het er nu toch nog van te komen. Rutte III neemt stappen om de huidige manier van het benoemen van burgemeesters uit de Grondwet te halen. Dan is de gekozen burgemeester nog steeds geen feit, maar is de weg er naartoe wel vrij.
Gekozen stuurlui
Rutte III neemt stappen om de huidige manier van het benoemen van burgemeesters uit de Grondwet te halen. Dan is de gekozen burgemeester…
Maar is het wenselijk? Uit enquêtes blijkt dat de meerderheid van de Nederlanders een gekozen burgemeester steunt. En waarom ook niet? Zo’n verkiezing leidt immers tot meer invloed van de burger. In een tijd dat de opkomst bij raadsverkiezingen terugloopt en het gat tussen het lokaal bestuur en de bevolking lijkt toe te nemen, zou een rechtstreeks gekozen burgemeester uitkomst kunnen bieden. Ook moet de burgemeester campagne voeren en duidelijk maken waar hij of zij voor staat. Daarmee is de eerste burger ook aanspreekbaar op het gevoerde beleid.
Toch zijn veel burgemeesters huiverig voor het gekozen burgemeesterschap. Natuurlijk, klinkt al gauw de kritiek. Die zijn bang voor hun baan! Dat doet geen recht aan de inhoudelijke argumenten die burgemeesters naar voren brengen. Zo wijzen ze op het risico van populisme. Is Prins Carnaval straks een serieuze kandidaat? Ook is de positie van een burgemeester die boven de partijen staat niet langer vanzelfsprekend. De kans is reëel dat zowel de burgemeester als de raad zich bij conflicterende inzichten zullen beroepen op het mandaat van de kiezers.
Dat leidt mogelijk tot bestuurlijke patstellingen. Het gekozen burgemeesterschap heeft zeker zijn voordelen. Maar laten we de oude schoenen niet weggooien voordat we zeker weten dat de nieuwe lekkerder lopen.
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Waarom niet gekozen voor de oude PvdA-variant. Het kiezen van een burgemeester door en uit de raad?
Het "argument" risico van populisme zegt genoeg, de Kliek is doodsbang voor het volk. Ze gaan er de tijd voor nemen, kunnen ze nog zoveel mogelijk papzakken aan een burgemeestersbaantje helpen.
Als we echt naar een gekozen burgemeester willen moet die ook de mogelijkheid hebben om zijn eigen college samen te stellen. Zo niet, dan heeft die burgemeester alleen zeggenschap over de eigen portefeuille en dat is meestal alleen openbare orde en veiligheid. Wat moet en kan een burgemeester nu doen met beloftes over andere portefeuilles waar die niet over gaat. Ik ben er voor aks we dan het huidige systeem omgooien. Maar ook het andere systeem gaat zeker andere weeffouten te -weegbrengen.
Ben voor het kiezen van de burgemeester door, maar niet per sé uit de raad. Dat lijkt me de beste garantie voor voldoende draagvlak in de raad. Een direct door de bevolking gekozen burgemeester, naast een direct gekozen raad, zal in de praktijk gaan betekenen dat de burgemeester, vanwege zijn/ haar directe mandaat, ook op andere beleidsterreinen steeds machtiger wordt en dat de wethouders nog slechts zijn/haar hulpje worden. Ook zullen er spanningen in de relatie met de raad optreden, zeker als de (populistische?) burgemeester, met voorbij gaan aan de in de raad levende politieke opvattingen, met een beroep op zijn / haar mandaat zijn / haar wil. wil doordrukken. Uiteindelijk kan dat leiden tot de burgemeester als dictator en alleenheerser, met alle gevaren van dien voor de vrijheid van burgers en voor de rechtstaat.
Ik woonde vlak bij Vlaardingen toen daar, in 2002, de inwoners zelf een burgemeester mochten kiezen: door de gemeenteraad waren er 2 PvdA-kandidaten voorgeselecteerd die ieder € 1000 kregen voor het drukken van wat pamfletten. Daarna hebben beide heren 3x een rondje op de fiets door het centrum gereden en vervolgens was daar de verkiezing: de kandidaat die het leukste overkwam op het publiek won.
Ik kan me nu nog steeds geen voorstelling maken hoe de vrije verkiezing van burgemeesters ingericht zou moeten worden als de raad of wie dan ook zich er eerst mee bemoeid.
Los hiervan: ik vind het opgeven van de mogelijkheid tot het organiseren van landelijke referenda niet opwegen tegen de mogelijkheid om als bewoner zelf een burgemeester te mogen kiezen. Dit is voor mijn appels en peren.
Als iemand gekozen wordt, moet hij/zij ook macht krijgen. Dat betekent allereerst dat er gedebatteerd moet worden over de macht van de Raad.