Energiebesparingsplicht moet strakker

De actualisering van de energiebesparingsplicht op 1 januari 2023 maakt het mogelijk bedrijven veel meer energie te laten besparen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie kan dat een besparing van 1 miljard kuub gas en 5 miljard kilowattuur stroom extra opleveren. Ze heeft daarvoor een negenpuntenplan gemaakt.

Vijf jaar

De energiebesparingsplicht is een uitvloeisel van de Wet milieubeheer (1993) en geldt nu voor een beperkte groep bedrijven. Die moeten alle energiebesparende maatregelen nemen die binnen vijf jaar zijn terugverdiend. Daarvoor zijn zogenaamde Erkende Maatregelen Lijsten opgesteld voor verschillende typen bedrijven. De grote bedrijven en de heel kleine bedrijven vallen niet onder de energiebesparingsplicht.

Aangewezen instrument

Bedrijven die milieuvergunningplichtig zijn, zijn op dit moment uitgezonderd van de energiebesparingsplicht. Daarvoor is de milieuvergunning het aangewezen instrument om energiebesparing vast te leggen. Daar komt echter weinig van terecht, zo bleek al eerder uit het rapport Verwachte effecten van de energiebesparingsplicht uit de Wet milieubeheer van TNO. Dat constateerde vorig jaar: 'In de vergunning van Type C inrichtingen (bedrijven die een milieuvergunning moeten hebben, red.) stonden tot nu toe meestal geen eisen over energiebesparing.'

Tien keer zo groot

Vanaf volgend jaar geldt de energiebesparingsplicht ook voor milieuvergunningplichtige bedrijven en voor grote industriële, energie-intensieve bedrijven (de zogenaamde ETS-bedrijven). Het industriële energieverbruik dat onder de energiebesparingsplicht valt wordt daarmee in één klap tien keer zo groot. De NVDE wijst op het belang om de energiebesparingsplicht nu goed te regelen.

Koken van aardappelen

Volgens Kees van der Leun van Common Futures, dat het negenpuntenplan voor de NVDE heeft geschreven, lijkt het er nu op dat er één erkendemaatregelenlijst komt voor alle type bedrijven. 'Dat heeft als nadeel dat daardoor vooral algemene maatregelen als LED-verlichting worden genomen', zegt hij. 'De energiebesparingsplicht is nu sterk gericht op het energieverbruik van gebouwen, van een kantoor of een fabriekshal. Maar voor de industrie zit het grootste verbruik in procesenergie, bijvoorbeeld het koken van aardappelen in een fritesfabriek. De processen vragen tien keer zo veel energie als de gebouwen. Het is cruciaal om de energiebesparing daarop te richten.'

Industriële processen

Ook NVDE-voorzitter Van der Gaag wijst op het belang van deze aanpassing. 'De wet wordt nu aangepast. Een groot deel van de industrie valt eronder. Wil je dat goed laten gaan, dan moet je je meer richten op industriële processen.' Volgens de NVDE is onduidelijk welke koers de regering hierin nu voert. 'We willen voorkomen dat het fout gaat.'

Capaciteit vrijmaken

Een andere zaak is de handhaving op naleving van de energiebesparingsplicht. 'Wij vinden dat de wet veel strenger moet worden gehandhaafd.' De afgelopen jaren hebben zich gekenmerkt door vrijwillig naleven van de energiebesparingsplicht. 'Door het nog een keer vriendelijk te vragen werkt het niet. De overheid moet erachteraan jagen. Omgevingsdiensten zullen capaciteit moeten vrijmaken.' Volgens het negenpuntenplan hebben omgevingsdiensten nu vaak 'te weinig kennis of tijd voor een goed inspectie'. De NVDE pleit daarom voor een verplichte certificering van omgevingsdiensten en voor landelijk toezicht op de handhaving.

Te lage energietarieven

Tot slot moet bij de berekening van de terugverdientijden voor energiebesparingsmaatregelen worden gerekend met de huidige, hoge energietarieven. Daardoor zullen terugverdientijd opeens veel korter zijn. Van der Gaag: 'Tot nu toe wordt er met veel te lage energietarieven gerekend. De consequentie is dat veel maatregelen niet rendabel lijken, terwijl ze dat wel zijn.'