Dereguleren

Volgens de objectieve Dikke van Dale betekent het: ‘vereenvoudigen of afschaffen van ingewikkelde regels’.

Ambtenaren en politici bedoelen er doorgaans mee dat ze een proces starten waarbij de indruk wordt gewekt, liefst met grote woorden als lastenverlichting, daadkracht en slagvaardigheid, dat er echt iets gaat gebeuren. Als de bureaucratie gaat dereguleren, dan is het proces in de regel belangrijker dan het resultaat. De betekenis van deregulering voor burgers en ondernemers is meer regels en meer bureaucratie met soms een lastenverzwaring op de koop toe.

In dit nummer pleit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor deregulering (zie pag. 16). De VNG wil beleidsvrijheid voor gemeenten om op tal van terreinen lokaal maatwerk te leveren en niet telkenmale in een keurslijf te worden geperst door ministeries die met overlappende, tegenstrijdige en fijnmazige regels het besturen zo langzamerhand onmogelijk maken. De VNG wil daarvoor een staatscommissie laten instellen.

Eenzelfde noodkreet klinkt uit de hoek van de ruimtelijke ordening (zie pag. 17). Topambtenaar Chris Kuijpers van VROM pleit voor een fundamentele herziening van het omgevingsrecht in één wet, waarbij vele andere wetten op het gebied van landbouw, ruimtelijk ordening, verkeer, waterstaat, natuur en milieu verdwijnen. Het is onwerkbaar geworden. Departementen werken elkaar tegen, advies na advies wordt er gevraagd, regelgeving sluit niet op elkaar aan, maar zit elkaar ernstig in de weg en aan bezwaarprocedures lijkt geen einde meer te komen.

Al jaren probeert de rijksoverheid te dereguleren. Onder premier Kok in 1995 was er de werkgroep Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit. In 2003, onder Balkenende II, startte het actieprogramma Andere Overheid om het openbaar bestuur te vernieuwen naar een effectieve, efficiënte en eenvoudige overheid.

De ogen zijn nu op informateur Opstelten gericht. Kan hij toveren met een minderheidskabinet van VVD, CDA met gedoogsteun van de PVV? De mantra van deregulering lijkt uitgewerkt.

Deregulering ontstaat als de overheid een stuk kleiner wordt, met minder taken. Nu er structureel 18 miljard euro moet worden bezuinigd, kan dat door te snijden in de voorzieningen voor de burgers, de lasten te verhogen óf te komen tot een kleinere en goedkopere rijksoverheid en daarmee ook efficiëntere lagere overheden. Zijn er minder ambtenaren, dan neemt automatisch de kwantiteit van de regelzucht af. Kan een volgend kabinet dereguleren zonder talloze ambtelijke commissies in te stellen die tot vele ambtelijke adviezen leiden?

De kalkoen weer eens vragen wat er op het kerstmenu staat, zoals de VNG nu wil, dat werkt niet.