Liveblog Tweede Kamerverkiezingen 15 maart 2021
Het stemmen is inmiddels begonnen, de eerste mensen zijn al in een stembureau geweest om hun stem uit te brengen voor de Tweede Kamerverkiezingen.
In dit liveblog houdt Binnenlands Bestuur naast de reguliere berichtgeving een chronologisch overzicht bij van het laatste nieuws over de Tweede Kamerverkiezingen.
20.10: Ministerie overlegt met Kiesraad over afleggen briefstemmen
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is in overleg met de Kiesraad over het 'behoorlijke percentage' poststemmen van 70-plussers dat een aantal gemeenten terzijde heeft gelegd en dus niet gaat meetellen. Mogelijk is er verwarring bij gemeenten over eventuele fout uitgebrachte briefstemmen.
Het ministerie ontving signalen van gemeenten dat kiezers 'procedurele fouten hebben gemaakt bij het briefstemmen'. Afgesproken is met de gemeenten dat zij die briefstemmen terzijde leggen, zoals dat in de instructie is aangegeven. 'Omdat het gaat om een behoorlijk percentage zijn we hierover in overleg met de Kiesraad', aldus het departement. Gemeenten zijn al bezig met de vooropening van de enveloppen. Dit is een soort check of de briefstemmen goed zijn uitgebracht. Pas woensdag worden deze stemmen, die in een stembus worden gestopt, geteld. (ANP)
20.05: Ministerie: opkomst eerste verkiezingsdag tussen 5 en 8 procent
De eerste dag dat er gestemd kon worden voor de Tweede Kamerverkiezingen ligt de opkomst tot 18.00 uur tussen de 5 en 8 procent, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken. Volgens het ministerie is de eerste verkiezingsdag goed verlopen. 'Van veel gemeenten horen we terug dat zij en kwetsbare kiezers blij zijn met deze extra mogelijkheid om in een rustige omgeving hun stem uit te brengen.'
Onderzoeksbureau Ipsos dat in opdracht van de NOS onderzoek deed, kwam tot 17.00 uur op een opkomst van 5 procent. In het percentage zijn de stemmen die per brief worden uitgebracht niet meegenomen.
Maandag zijn de allereerste stemlokalen voor de Tweede Kamerverkiezingen open, vooral voor kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Ook dinsdag gaat een beperkt aantal stemlokalen open voor deze groep. In totaal zijn er op die dagen zo'n 1600 stembureaus beschikbaar. Woensdag 17 maart zijn er 9200 stemlokalen open, waar ook de rest van Nederland kan stemmen. (ANP)
19.00: Zorgen bij ANBO over verloren gaan ouderenstem
Ouderenbond ANBO maakt zich grote zorgen over het mogelijk verloren gaan van de stem van veel 70-plussers, die hun voorkeur voor de Tweede Kamerverkiezingen per brief hebben uitgebracht. Veel briefstemmen blijken niet op de juiste manier te zijn aangeleverd, zo komt maandag naar voren uit een rondgang langs diverse gemeenten door het ANP. Veel gemeenten zijn maandag begonnen met het controleren van de briefstemmen. Ook lijkt er onduidelijkheid bij gemeenten over welke brieven wel of niet meegeteld mogen worden.
In Bernheze werd maandag 8,5 procent van het aantal ingediende poststemmen terzijde geschoven omdat die niet op de juiste manier is aangeleverd. Mensen hebben vaak de stempas en het stembiljet in dezelfde envelop gestoken. Die enveloppen mogen volgens een woordvoerster niet worden opengemaakt omdat een stem geheim moet blijven. 'Daarmee zijn ze volgens de instructies die we hebben gekregen ook ongeldig', zegt een gemeentewoordvoerster.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft gemeenten zondag een zogeheten instructie gestuurd over hoe om te gaan met briefstemmen. Daarin staat dat briefstemmen wel geldig zijn als het stembiljet en de stempas per ongeluk bij elkaar zitten. Dat wordt in het stemlokaal direct van elkaar gescheiden zodat het stemgeheim niet wordt geschonden. Ook is het toch een geldige stem als een stempas per ongeluk niet is ondertekend, zo staat in die instructie.
Roermond schat het aantal afgekeurde briefstemmen rond de 5 procent. In Bergen op Zoom schat een woordvoerder dat '7 tot 8 procent' ongeldig is verklaard omdat in de eerste envelop geen ondertekende stempas zat. 'We gaan pas woensdag de andere envelop met daarin het stembiljet openen.'
In verband met corona mochten dit jaar 70-plussers stemmen per post. Ouderenbond ANBO vreest dat er veel stemmen van hun achterban verloren zullen gaan, terwijl de bond al weken zegt te waarschuwen voor de omslachtige procedure. 'Dit is een ongeluk dat je van verre zag aankomen', aldus een woordvoerder. 'Ouderen voelen zich, vaak meer dan jongeren, sociaal verplicht om te stemmen. Als dan blijkt dat die stemmen mogelijk niet worden meegeteld, telt dat heel zwaar voor deze mensen. We maken ons hier grote zorgen over.' (ANP)
18.30: 'Eerste dag stemmen op stations verloopt rustig'
De eerste dag dat mensen hun stem voor de Tweede Kamerverkiezingen konden uitbrengen is op de stations rustig verlopen. De NS meldt dat op Utrecht Centraal tot nu toe bijna honderd mensen zijn komen stemmen. De stembureaus zijn maandag en dinsdag vanwege het coronavirus extra open voor vooral kwetsbaren en risicogroepen. Vooral ouderen maakten maandag gebruik van de mogelijkheid om te stemmen op de stations, aldus de NS. 'Het is voornamelijk voor de treinreiziger die tot een coronarisicogroep behoort een extra service die NS wil aanbieden. Het is goed om te merken dat zij hier gebruik van maken, uiteraard met de inachtneming van de coronamaatregelen.' (ANP)
15:25: Hulp bij stemmen voor mensen met visuele beperking
Mensen met een auditieve of visuele beperking krijgen bij de Tweede Kamerverkiezingen hulp zodat ze zelfstandig kunnen stemmen. Daarvoor zijn stembureaus of stemlokalen aangepast.
Visueel beperkten vinden in elk stemlokaal een loep met verlichting die kiezers kunnen gebruiken om het stembiljet te lezen. Veel kiezers kunnen ook via functies die de camera op hun telefoon biedt inzoomen op het stembiljet. Ook mogen kiezers met een visuele beperking een begeleider meenemen naar het stembureau of een van de stembureauleden om hulp vragen bij het stemmen.
Bijzonder dit jaar zijn de stembureaus die speciaal zijn ingericht voor doven en slechthorenden. Die zijn onder meer te vinden in Utrecht, Groningen, Amersfoort, Den Haag en Amsterdam. In elk geval een aantal leden van het stembureau is de gebarentaal machtig. Verder hangt er een aanwijskaart met pictogrammen en de locaties zijn geselecteerd op een goede akoestiek. Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen, voorzitter van het Veiligheidsberaad, stemde maandagmorgen ook in het stembureau voor auditief beperkten in zijn gemeente.
Mensen die moeite hebben met zien kunnen in 49 gemeenten een zogenoemde ‘stemmal’ gebruiken. Het stembiljet wordt in de mal gelegd door een stembureaulid. Vervolgens kan de kiezer met audio-ondersteuning van een soundbox de gewenste partij en kandidaat opzoeken en dankzij de voelbare cijfers en gaatjes van de mal het gewenste vakje inkleuren. De Oogvereniging, het ministerie van Binnenlandse Zaken, Koninklijke Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, Bartiméus, de organisatie voor mensen die slechtziend of blind zijn, en de Robert Coppes Stichting, die mensen ondersteunt die slechtziend of blind zijn, hebben zich hiervoor ingezet. (ANP)
15:05: Berg en Dal stuurt kiezers naar niet-bestaande stembureaus
De Gelderse gemeente Berg en Dal verwijst haar inwoners naar twee stembureaus die in werkelijkheid niet bestaan. Op Facebook legt de gemeente maandag uit waar de stembureaus in die omgeving wel te vinden zijn. Beide locaties zijn alleen woensdag geopend.
Er zou een stembureau zijn in een school in Groesbeek, zegt een woordvoerster van de gemeente. Maar die school trok zich terug omdat het met alle coronabeperkingen niet te organiseren was in het gebouw. Toen waren de stembiljetten echter al gedrukt. Groesbekers in die buurt kunnen nu naar de kantine van voetbalclub Germania om te stemmen.
In Millingen aan de Rijn, in dezelfde gemeente, konden de kiezers terecht bij het gebouw van de postduivenvereniging volgens de gemeente. Maar dat gebouw is in het verleden eenmalig gebruikt omdat de gebruikelijke locatie niet beschikbaar was. Nu is daar geen stembureau. Dat bureau is zoals meestal te vinden in het clubgebouw van de fanfare, een eindje verderop. (ANP)
12:31: Stemmen komt maandag op gang
Het stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen komt maandag, de eerste dag dat het kan dit jaar, op gang. Volgens cijfers van de zogenoemde stem-app lijkt de animo om eerder te gaan stemmen niet groot. Het is de bedoeling dat vanwege het coronavirus maandag en dinsdag risicogroepen en kwetsbaren gaan stemmen.
Een aantal gemeenten, waaronder Rotterdam, Den Haag en Utrecht, maakt gebruik van die stem-app waarmee de tussentijdse opkomstcijfers te volgen zijn. In Amersfoort en Nijmegen lag het opkomstcijfer rond 12.00 uur rond de 3 procent. In Rotterdam is rond het middaguur 0,9 procent komen stemmen. Groningen komt op dat moment uit op 2,1 procent, gevolgd door Den Haag (2,0), Eindhoven (1,7) en Utrecht (1,6).
De opkomstcijfers van dit jaar zijn niet te vergelijken met de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Er kan ditmaal drie dagen gestemd worden. De 70-plussers konden per brief stemmen. (ANP)
11:35: Voorzitter Veiligheidsberaad stemt op maandag: 'een goede vondst'
Vervroegd stemmen op maandag 15 en dinsdag 16 maart is vooral bedoeld voor risicogroepen, zo heeft de overheid in de afgelopen tijd steeds gecommuniceerd. Maar andere kiezers mógen hun stem wel uitbrengen en dat deed onder meer Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen en voorzitter van het Veiligheidsberaad van burgemeesters. Hij stemde maandagmorgen al in zijn gemeente.
Nijmegen vindt het belangrijk om aan te geven dat stemmen op maandag, dinsdag of woensdag voor iedereen mogelijk is en niet alleen voor kwetsbare groepen. De gemeente heeft daarom ook extra veel stembureaus alvast geopend, aldus een woordvoerder. Nijmegen moest minimaal tien stembureaus openen om mensen uit kwetsbare groepen de gelegenheid te geven coronaproof te kunnen stemmen, maar opende er maandag dertig.
Woensdag telt de stad een kleine tachtig stembureaus. Bruls noemt de extra stemdagen vanwege de coronacrisis ‘een hele goede vondst, waar iedereen gebruik van kan en mag maken.’ Om die mogelijkheid te benadrukken ging hijzelf maandagochtend vroeg al stemmen. Hij koos daarvoor het stembureau dat ditmaal bij wijze van proef extra voorzieningen heeft voor mensen met een auditieve beperking.
Nijmegen heeft ook een druktemeter ontwikkeld voor de verkiezingen. De druktemeter op de site van de gemeente houdt voortdurend bij waar het erg druk is, zodat een kiezer naar een ander stembureau kan gaan. Het uitbrengen van zijn stem was voor Bruls ‘een heel bijzonder moment. Ik heb nog nooit op een maandag gestemd’, aldus de CDA'er. (ANP)
11.00: Stemmen met mondkap, gezondheidscheck en op 1,5 meter afstand
Het stemmen is inmiddels begonnen, de eerste mensen zijn al in een stembureau geweest om hun stem uit te brengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. In verband met de coronasituatie zijn de verkiezingen dit jaar verspreid over drie dagen en zijn er allerlei extra maatregelen genomen. Het tellen van de stemmer gaat na afloop op 1,5 meter en ook ín het stemlokaal gelden andere regels dan anders.
Gezondheidscheck
Zo moet iedere stemmer die binnen is een mondkapje op en voor binnenkomst zijn of haar handen schoonmaken. Ook krijgt iedereen de inmiddels welbekende vragen over gezondheid: heb je de afgelopen tijd klachten als verkoudheidsklachten, hoesten, koorts of heb je een huisgenoot met klachten enzovoort. Als iemand niet alle vragen met 'nee' kan beantwoorden, mag die persoon niet naar binnen. Ook de mensen die de stembureaus bemensen doen zo'n gezondheidscheck voordat ze beginnen.
Kuchschermen
Kiezers en leden van de stembureaus worden ook gescheiden door zogenoemde ‘kuchschermen’ en mensen moeten hun identiteitsdocument bij het stemmen aan het stembureaulid daarachter laten zien. Ook op andere lekken staan die schermen en iedereen moet 1,5 meter afstand houden, daarop zijn de stemlokalen ingericht. Bovendien wordt er gezorgd voor frisse lucht.
Extra stembureaulid
In elk stembureau staat, zo is bepaald, ook nog eens een extra stembureaulid dat alle aanwezigen op de regels moet wijzen: wordt het niet te druk en doet iedereen wat van hem gevraagd wordt. Stemlokalen zelf moeten tijdens de verkiezingsdagen regelmatig schoongemaakt worden en ook alles wat gebruikt wordt: stemhokjes, tafels etcetera. In sommige gemeenten krijgen kiezers een eigen rood potlood dat ze na afloop mee naar huis mogen nemen. (ANP)
09:57: Risicogroepen met stempas door drive-thru in Rotterdam
Een kleine groep Rotterdamse kiezers heeft zich maandagochtend vroeg met de auto gemeld bij stem-drive-thru Meijersplein in Noord.
Om stipt 7.30 uur kwam de eerste kiezer zijn stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. In vier aan elkaar geschakelde tenten zijn vier stemstraten voor auto's gemaakt. Het lijkt net alsof je met een auto door de carwash rijdt. Ook kunnen mensen met de fiets of lopend komen.
George Ortega komt met zijn auto aan. ‘Ik heb astma. Het is wel makkelijk om met de auto te stemmen en ik kan daarna gelijk door naar mijn werk.’ Een kiezer die zegt onderliggend lijden te hebben, gaat lopend door de stemstraat. Ook een vrouw die niet tot de risicogroep hoort, meldt zich. ‘Ik kon alleen vandaag en ben daarom gekomen.’ (ANP)
09:05: Stemmen vanuit de auto of met de fiets in de RAI
Naast een coronateststraat en vaccinatielocatie biedt de RAI Amsterdam de komende drie dagen ook onderdak aan vier autostemstraten en een fietsstemstraat. Burgemeester Femke Halsema bracht maandagochtend op de fiets een bezoek aan de bijzondere stemlocatie, waar sinds 07.30 uur de eerste mensen hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Halsema stemde maandag nog niet. ‘Ik stem woensdag, de dag waarop alle mensen die volkomen gezond zijn kunnen stemmen’, aldus Halsema. Na haar bezoek aan de fietsstemstraat ging ze door naar de autostemstraat om zich daar te laten informeren.
De evenementenhal is een van de 48 locaties in de hoofdstad waar al vanaf maandag kan worden gestemd. De 50 stembureaus die hier zijn ondergebracht zijn bedoeld voor kiezers die extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. In het 127-jarige bestaan is de RAI nooit eerder een stemlocatie geweest. De kiezers stonden maandagochtend al voor 7.30 uur in de rij om hun stem te kunnen uitbrengen.
De stembureaus zijn geopend tot 21.00 uur. Op woensdag, de officiële verkiezingsdag, zijn in heel Amsterdam op 370 locaties in de stad 473 coronaproof stembureaus ingericht. (ANP)
08:47: Nog weinig stemmers op Utrecht Centraal Station
Het loopt maandagochtend nog niet storm met kiezers op het Centraal Station in Utrecht. Het stembureau ging om 07.30 uur open voor de Tweede Kamerverkiezingen, maar er heeft zich pas één kiezer gemeld.
Het stembureau op het station ging maandag al open voor de risicogroepen om veilig te stemmen tijdens de coronacrisis. ‘De persoon die kwam stemmen, behoorde niet tot de risicogroep. Het is erg rustig tot nu toe. Normaal is het op het station altijd druk, maar misschien dat de meesten toch wachten tot woensdag. De coronamaatregelen worden door iedereen goed in acht genomen en iedereen is goed voorbereid’, aldus een woordvoerster van de NS. (ANP)
08:34: Opstartproblemen met stemapp op stembureaus
Door opstartproblemen kon de stemapp op de stembureaus maandagochtend niet direct gebruikt worden. Een aantal gemeenten waaronder Rotterdam gebruikt deze app waardoor de opkomstcijfers live te volgen zijn. Op de stembureaus kan met de app de QR-code op de stempas gescand worden en dan wordt de stempas automatisch gecontroleerd op geldigheid.
In een stembureau in Rotterdam in The Student Hotel werkte de app niet waardoor de namen van de stemmers handmatig opgezocht moesten worden. Volgens een woordvoerder van de gemeente Rotterdam zijn de problemen met de app inmiddels verholpen. ‘Opstartproblemen zijn er altijd. Maar de app werkt nu weer’, aldus de woordvoerder.
Omdat het maandagochtend bij het stembureau nog niet druk was, zorgde het niet werken van de app niet voor grote problemen. Stemmers die bij het bureau komen zijn blij met de mogelijkheid om al te kunnen stemmen.
‘Ik ben depressief en autistisch. Het is voor mij lastig om op drukke plekken te zijn, dus dit is fijn voor mij’, zegt een wat jongere stemmer. Een wat oudere man vindt het 'perfect' dat hij nu al mocht komen. ‘Ik ben expres vroeg gekomen zodat er minder mensen aanwezig zijn die mij mogelijk kunnen besmetten.’ (ANP)
08.32: Spoorwegmuseum blij met reuring door stemmers
Mensen stonden maandagochtend al vroeg in de rij bij het stembureau bij het Spoorwegmuseum in Utrecht om te stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. De medewerkers in het museum zijn blij met de aanloop. Het museum is nooit eerder een stembureau geweest. ‘Het is wel fijn dat er weer wat reuring is’, aldus operationeel manager Jan Jaap Bekkers. Nu dat het museum dicht is worden er wel tentamens gegeven van middelbare scholen.
De 65-jarige Jennie Kohsiek en haar man Hans Verschoor (72) meldden zich onder anderen bij het museum. Kohsiek had eigenlijk liever per brief willen stemmen omdat haar man tot de risicogroep behoort. Maar ze hoorden niet tot de groep van 70-plussers die schriftelijk mochten stemmen. ‘Ik ben SP-lid en ben daarom toch naar het stembureau gekomen, want ik vind het belangrijk om te stemmen.’
Hoewel het stemmen op maandag en dinsdag vanwege het coronavirus vooral is bedoeld voor mensen uit de risicogroepen melden zich in Utrecht ook wat jongere mensen bij het stembureau. Sjoerd Valk (30) en zijn vriendin hadden gelezen dat ze toch wel mochten stemmen maandag. ‘Omdat we een weekje op vakantie gaan, was dit de enige dag dat we konden stemmen.’
Een andere inwoonster van de stad van 30 werkt in de buurt van het stembureau. ‘Ik vond het wel handig om al te gaan stemmen. Hoe eerder hoe beter. Ik wist ook niet dat het alleen voor kwetsbaren was.’ (ANP)
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.