Burgerparticipatie is los durven laten
Volgens Justus Uitermark, hoogleraar Samenlevingsopbouw, moeten overheden het accepteren dat burgerinitiatieven niet altijd gaan zoals gehoopt of zoals het in het beleidsplan staat.
Gemeenten die burgerkracht aanmoedigen, kunnen niet verwachten dat burgers vervolgens precies doen wat er in de beleidsnota staat. Volgens bijzonder hoogleraar Samenlevingsopbouw, Justus Uitermark (35) moet zelforganisatie een zekere autonomie hebben en niet het verlengstuk zijn van de overheid.
Kracht sociale verbanden
De jonge hoogleraar bekleedt de bijzondere leerstoel op de Erasmusuniversiteit Rotterdam en schreef hiervoor de oratie 'Verlangen naar Wikitopia'. Ideeën over een zelforganiserende stad die met behulp van eigen netwerken, zoals 'Wikipedia', haar samenleving vormgeeft. 'De kracht van onze sociale verbanden zal bepalen of onze kinderen worden opgevangen, of onze buurten veilig en leefbaar zijn en of onze ouderen kunnen rekenen op steunkousen. Zelforganisatie wordt van levensbelang en daarom kunnen we het maar beter nieuwsgierig zijn naar hoe het precies werkt,' concludeert hij in zijn oratie.
Strakke regie
De 'civil society' moet volgens de overheid een alternatief worden voor de huidige verzorgingsstaat. Alleen wil de overheid een strakke regie houden bij die zelforganisatie en dat is volgens Uitermark jammer. Overheden hebben volgens hem vaak verkeerde verwachtingen doordat nu vooral gekeken wordt waar zelforganisatie goed gaat. 'Zelforganisatie werkt soms wel en soms niet. Waarom moet het ene buurthuis sluiten en maakt het andere met behulp van bewoners een doorstart? Burgers kun je niet standaardiseren, initiatieven ontstaan soms wel, soms niet.'
Niet gelijkwaardig
'De overheid als partner' is een populaire kreet om burgerparticipatie te promoten. Volgens de onderzoeker is dit geen goed uitgangspunt. 'Je kunt niet zeggen dat de overheid een gelijkwaardige partner is voor burgers. De overheid heeft een enorm apparaat tot haar beschikking en burgers niet. Die relatie is per definitie in onbalans.'
Kerntaken overheid
Uitermark gelooft meer in politieke beslissingen en zelforganisatie buiten de staat en de markt om. 'Burgers zijn tot veel in staat, maar je moet de realiteit niet mooier maken dan hij is. Focus je als gemeente op je kerntaken. En accepteer dat wanneer je zaken uit handen geeft, het niet altijd gaat zoals je wilt of zoals het in je beleidsplan staat. En soms gebeurt het gewoon niet.'
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Boodschap voor onderzoekers: Doe zelf mee met zelforganiserende groepen waar je affiniteit mee heb en ervaar hoe ingewikkeld, informatief en dankbaar werk dat is. Participerend onderzoek noemden we dat toch?
Vooral onderzoekers van subsidieverstrekkende instanties snappen dit niet (en wijzen dus subsidieverzoeken af).