Burgemeesters moeten zelf haatimams beoordelen

Het ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J) is niet van plan met een zwarte lijst te komen waar haatzaaiende predikers op staan. Burgemeester Jan van Zanen riep vanochtend de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid op om zo’n lijst aan leggen. Steeds vaker zitten burgemeesters met een gepland optreden van omstreden predikers in de maag, maar die moeten de gemeentebestuurders zelf dus op hun merites beoordelen. ‘We hebben simpelweg de bevoegdheid niet om een zwarte lijst aan te leggen,’ zegt een woordvoerder van het ministerie van V&J.

Tweede Kamer
Burgemeesters weten nog steeds niet goed wat ze moeten doen wanneer een zogenoemde ‘haatimam’ komt spreken in hun gemeente. Volgens de Utrechtse burgemeester van Zanen ontstaat er telkens op lokaal niveau ,,heel veel gedoe'' als onder andere mensen met extreem-rechtse opvattingen of zogenoemde haatimams ergens een toespraak willen houden. In Utrecht komt de radicale Britse islamgeleerde Haitam al-Haddad op 31 januari spreken over de islam. Deze geleerde pleit voor de doodstraf voor afvalligen en overspeligen. Toen hij eerder naar Amsterdam zou komen, ontstond enorm veel ophef.

Kalashnikov
In Eindhoven kwam vorige maand een beslissing van burgemeester Rob van Gijzel voor de rechter. Hij verbood zeven imams te komen spreken op een islamitische conferentie. Volgens de gemeente zijn de predikers antisemitisch, antihomoseksueel, haatzaaiend en terreurverheerlijkend. Een van de haatimams stond zelfs op de foto met een Kalashnikov in Syrië. Eindhoven won de zaak en legde de zeven een spreekverbod op. Overigens mochten zeven andere conservatieve sprekers wel gewoon optreden. ‘Er mogen genoeg predikers komen die er conservatieve denkbeelden op na houden, maar niet haatzaaien,’ aldus de gemeente Eindhoven.

Landelijk

Van Zanen wil dat op landelijk niveau wordt besloten wie wel of niet welkom is in Nederland. Een burgemeester kan dat volgens hem niet tegenhouden. Hij vindt het niet wenselijk dat burgemeesters daar telkens opnieuw over moeten beslissen. Een meerderheid van de Tweede Kamer pleitte vorig jaar al voor een zwarte lijst, maar die is er nog niet en ondertussen moeten de burgemeesters zelf  beslissen of ze het optreden door laten gaan of niet. De VNG gaat in elk geval niet over het beoordelen van haatsprekende imams. ‘Als gemeenten hier vragen over hebben verwijzen we ze door naar het Ministerie van V&J,’ aldus een woordvoerder van de VNG.

Strafrechtelijk vervolgd
Het ministerie van V&J is evenwel terughoudend met het verbieden van sprekers. ‘Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst zijn belangrijke pijlers van onze samenleving maar ze zijn niet onbegrensd. Daar waar zij de vrijheid van anderen inperken of aanzetten tot haat en onverdraagzaamheid, wordt de grens bereikt, ’ aldus een woordvoerder van het Ministerie van V&J. ‘Voor sprekers die rechtmatig in Nederland of de EU verblijven geldt dat zij worden beoordeeld op het gedrag en de uitingen die zij hier doen. Indien zij de grenzen van de wet overschrijden, kunnen zij strafrechtelijk worden vervolgd. Politie en OM zijn hiervoor aan zet.’

Signaleringslijst

Geen zwárte lijst dus, maar er is wel een signaleringslijst voor handen waarbij visums kunnen worden geweigerd of ingetrokken, meldt het ministerie. ‘Voor visumplichtige sprekers die toegang vragen tot Nederland wordt bij hun visumaanvraag of -verlening meegewogen in hoeverre zij een risico kunnen vormen voor de openbare orde. Uitspraken die zij in het verleden hebben gedaan, kunnen aanleiding geven tot een inschatting dat zij kunnen bijdragen aan radicalisering en een verstoring van de openbare orde of openbare rust. Indien hiervan sprake is wordt aan dergelijke sprekers geen visum verleend of eventueel alsnog ingetrokken.’

Contact zoeken
Toch benadrukt het ministerie dat gemeenten allereerst zelf in overleg moeten gaan met de organisatoren van zo’n bijeenkomst. ‘Als lokale overheid moet je natuurlijk wel in contact staan met de gemeenschappen in je stad. Vaak zie je dat wanneer er van tevoren gesprekken worden gevoerd, er al heel veel voorkomen kan worden.’