Herindelingswind woedt door Nederland

Er lijkt een heuse herindelingswind in het land te woeden. Diverse gemeenten verspreid over het land hebben recent aangekondigd aan te koersen op bestuurlijke samenwerking: fusie dus. Daarnaast roepen ook Statenfracties en zelfs bewoners ‘de politiek’ in provincies en Rijk op om herindelingsstappen te zetten.

Kritiek op kabinetsplannen

Naast de hoos aan kritiek op de herindelingsplannen van het kabinet - dat ‘op termijn’ toe wil naar gemeenten van minimaal 100.000 inwoners - kiezen anderen bij voorkeur wel voor schaalvergroting.

Bestuurlijke fusie

Zo hebben de colleges van Hattem, Heerde en Oldebroek laten weten een bestuurlijke fusie te willen aangaan. Ook de colleges van Oude IJsselstreek en Doetinchem zien brood in een ambtelijke en bestuurlijke fusie. De groep ‘Pro Hoeksche Waard’ (informele groep van inwoners) pleit voor de vorming van één gemeente Hoeksche Waard waarin de gemeenten Binnenmaas, Oud-Beijerland, Korendijk, Strijen en Cromstrijen zouden moeten opgaan. De Statenfractie van de VVD heeft minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken opgeroepen snel met een wetsvoorstel voor de herindeling van de Krimpenerwaard te komen.

Voorkeur voor herindeling

De colleges van de zogeheten H2O gemeenten (Hattem, Heerde en Oldebroek) hebben hun voorkeur voor herindeling uitgesproken op basis van een extern onderzoek. Daarbij werden drie samenwerkingsvarianten onderzocht, waaronder verdergaande samenwerking, een ambtelijke fusie of een bestuurlijke fusie. Uit het onderzoek komt naar voren dat een bestuurlijke fusie te meeste winst oplevert.

Versterking strategische positie

Het vermindert de kwetsbaarheid en vergroot de kwaliteit van het ambtelijk apparaat, de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers kan beter worden gegarandeerd en de strategische positie in de regio wordt verstrekt als de drie gemeenten samensmelten tot één, zo komt uit het onderzoek naar voren. De colleges stellen ook dat de drie gemeenten een variant moeten kiezen die voor de langere termijn houdbaar is. Gemeenten worden door het verantwoordelijk voor steeds meer taken en er moet overal fiks worden bezuinigd. Fusie is in de ogen van de drie colleges al met al de beste remedie.

Aanhaken buurgemeenten

De gemeenteraden van de H2O gemeenten hebben het laatste woord, zo hebben de colleges benadrukt. In het voorjaar moeten de raden een beginselbesluit tot herindeling nemen, die dan op zijn vroegst in 2017 een feit kan zijn. Als de drie gemeenten gaan fuseren, telt de nieuwe gemeente 53.000 inwoners. ‘Wij denken hiermee een levensvatbare gemeente te kunnen zijn. Het is aan het Rijk en de provincie om te bepalen of deze schaal voldoende is’, stelt burgemeester Jan Willem Wiggers van Hattem. Er wordt nog gekeken of buurgemeenten Epe en Elburg kunnen en willen aanhaken. Elburg (22.000 inwoners) heeft aangegeven het gesprek hierover te willen aangaan. Vanuit Epe (ruim 32.000 inwoners) heeft Wiggers nog geen signalen ontvangen.

Sterke fusiegemeente

De overwegingen van de H2O gemeenten zijn in grote lijnen dezelfde als die van de colleges van Oude IJsselstreek en Doetinchem. De twee gemeenteraden nemen op 13 december een besluit om het proces in te gaan dat moet leiden tot - aldus de colleges - de vorming van ‘een sterke fusiegemeente’ van 96.000 inwoners.

Testcase kabinet

De VVD-Statenfractie in Zuid-Holland stelt dat de Krimpenerwaard een ‘testcase is voor de ambitieuze plannen van het nieuwe kabinet.’ Het ‘langslepende dossier’ moet worden vlotgetrokken; per 1 januari 2014 moet een nieuwe gemeente worden gevormd van in ieder geval Bergambacht, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven en Vlist (55.000 inwoners), zo stelt VVD-Statenlid Rense Weide. Als Krimpen aan den IJssel ook aanhaakt, zou de nieuwe gemeente 83.000 inwoners tellen.

Herindelingstrijd

De kabinetsplannen lijken de Pro Hoeksche Waard  - een informele groep van inwoners in die regio die zich als jaren bezighoudt met de door hun gewenste herindeling - een nieuwe impuls gegeven om de herindelingsstrijd te intensiveren. De huidige samenwerking van de gemeenten schiet ernstig tekort, stelt Pro Hoeksche Waard. Gezien de bevolkingskrimp, de decentralisaties en de bezuinigingen bij gemeenten is herindeling van de vijf tot één gemeente van zo’n 83.000 inwoners onomkoombaar. Een brief met de herindelingsargumenten zijn onder meer gestuurd naar minister Plasterk en Provinciale Staten van Zuid-Holland.