Worstelende ambtenaren en een vermoorde wethouder

Een vermoorde wethouder. Ambtenaren die worstelen met de energietransitie. En het rijk dat een brisant rapport over diezelfde transitie bewust achterhoudt. Dat zijn een paar van de ingrediënten in de dertiende thriller van Almar Otten, in het dagelijks leven ‘regiemanager energietransitie’ bij de gemeente Deventer.  

Eigen voornaam
Opvallend aan De ambtenaar is dat Otten er onder zijn eigen voornaam in voorkomt. Net zoals overigens zijn collega-ambtenaren Pamela, Lieke, Ron en Hermien en de – niet vermoorde – wethouder Carlo Verhaar. Ze zijn aan het begin van het boek druk doende met een bijpraatavond over de Deventer energietransitie als een andere collega wordt vermist. De raadselachtige verdwijning van deze, fictieve, Camiel Pieroen houdt de lezer tot de laatste bladzijden gevangen. De afloop verklappen we hier natuurlijk niet.

Tikje gewaagd
Otten maakte eerder al naam als thrillerauteur en won met Blauw goud in 2012 al de Diamanten Kogel, de Vlaamse prijs voor beste Nederlandstalige misdaadroman. Maar is het niet een tikje gewaagd om je naaste collega’s als thrillerpersonages op te voeren? ’Ik liet ze het manuscript uiteraard vooraf lezen’, vertelt Otten. ‘En ze vonden het geweldig.’ Ook vanuit de rest van het gemeentelijk apparaat kreeg hij positieve reacties. Niet alleen vanwege het thriller-element in het boek, maar ook door de invoelende wijze waarop hij het proces van de energietransitie in het boek neerzet. Zoals een wethouder van een andere gemeente hem na lezing van het boek mailde: ‘Wij struikelen ook zo intelligent mogelijk voort.’

Hoofdpijndossier
Dat struikelen was voor Otten persoonlijk misschien ook wel de reden voor het boek. Hij werd vorig jaar zomer belast met het schrijven van het energieplan voor zijn gemeente. Geen sinecure: Deventer wil in al 2030 geheel energieneutraal zijn. ‘Mijn hoofd liep over van alle vragen en onzekerheden’, schrijft Otten in het voorwoord. ‘Alles liep door elkaar heen. De techniek, de politiek, de wetgeving, de financiën. (…) Steevast ontwikkelde zich in de loop van de week een hoofdpijn die vrijdag of zaterdag een climax bereikte.’

Exploderend werkveld
‘Het Klimaatakkoord zadelt gemeenten op met een zo goed als onmogelijke opgave’, vertelt Otten desgevraagd. ‘Daar zijn we totaal niet op toegerust.’ Hij spreekt van een ‘exploderend werkveld.’ Van die burger die belt waarmee hij zijn cv-ketel moet vervangen, tot de regionale energiestrategie en de Warmtewet. ‘Daarbij bleek het thema energie ook een politieke splijtzwam in het college.’

Trance
Gesprekken met goede vrienden brachten rond kerst weer ruimte in Ottens hoofd. Zo veel ruimte dat hij zijn kans schoon zag om zijn frustraties te verwerken in de dertiende thriller. In de avonduren toog hij aan het werk. ‘Op het schrijven zit geen druk. Dan werk ik in een soort trance.’ Normaal gesproken rondt hij zijn thrillers af in een huisje in de Ardennen. Zonder gezin, zonder internet, ‘alleen vergezeld door mijn personages’. Nu was daar de uitbarstende coronacrisis die in het voorjaar een paar weken lang de Deventer energietransitie verlamde. ‘Toen heb ik het boek afgeschreven.’

Onmogelijke keuzes
De ambtenaar is opgedragen aan alle gemeenteambtenaren die de taak hebben om de energietransitie op lokaal niveau in goede banen te leiden. Wat moet het boek bij de lezer teweegbrengen? ‘Het hoofddoel is mijn eigen onvrede overbrengen over het Klimaatakkoord’, zegt Otten. ‘Dat er voor gemeenten veel te weinig geld en menskracht beschikbaar is om die doelen te bereiken. Het stelt je in de praktijk voor onmogelijke keuzes. Je zou het liefst een paar ambtenaren extra aannemen om bijvoorbeeld alle inspraakavonden rond de energietransitie goed van de grond te tillen? Maar dan zou je bij wijze van spreken een filiaal van de bibliotheek moeten sluiten.’

Cultuur
Zijn boek biedt de gekwelde ambtenaren een paar avonden volop herkenning en verstrooiing. Weet Otten al welk gemeentelijk onderwerp straks in zijn veertiende boek wordt uitgediept? ‘Ik ben ook regiemanager economie en cultuur. Met economie gaat het aardig goed, maar bij cultuur liggen sinds corona ook enorme opgaven.’ Hij wil maar zeggen: zijn cultuurcollega’s zijn gewaarschuwd.

De ambtenaar, Almar Otten. www.almarotten.nl Prijs: 20,00 euro.