Wethouder aan het woord

Goede tijden, slechte tijden in Amsterdam nu de gemeente reorganiseert. Van de een hoor je dit, van de ander weer dat. De ondernemingsraad die tegen de plannen te hoop loopt en zich ernstig opwindt over genoemde krimpcijfers. En de media die de zaak nog even flink aanzetten door te praten over een ‘bloedbad’. Wat doe je dan als rechtgeaarde columnist van Binnenlands Bestuur? 

Dan stap je naar de politiek verantwoordelijke P&O-baas om er eens rustig over te praten. Dan ga je in gesprek met wethouder Eric van der Burg. Dat hij daar überhaupt tijd voor vrijmaakt is al een goed teken.

Wat wil hij nu precies? Van der Burg wil vooral een professionaliseringsslag maken: Amsterdamse ambtenaren moeten tot de top gaan behoren. Niet alleen ten faveure van de stad, maar ook om hun kansen op andere betrekkingen te vergroten. De wethouder wil af van vaste, ingesleten patronen en dito teams. Hij wil meer flexibiliteit en betere resultaten. Komt het in de ene teamsamenstelling niet lekker van de grond dan maar verder met een ander team. Dat medewerkers van het ambtelijk apparaat zich hierdoor persoonlijk aangesproken voelen, dat is niet zijn bedoeling, aldus Van der Burg. Het raakt hem dat hij in zijn roep om doelmatigheid mensen het gevoel geeft dat ze het nu niet goed doen. Daarvoor ziet hij te veel medewerkers die altijd hun stinkende best hebben gedaan.

Het gaat hem om de sturing op resultaat, die is tot nu toe onder de maat gebleven. En dat moet dus anders. Van der Burg kijkt bij deze cultuurverandering strenger naar de bazen dan naar hun medewerkers. Maar investeren in mensen wil hij ook. Hij stopt liever geld in een ‘Amsterdamse School’ dan in de extra Amsterdamse arbeidsvoorwaarden die er nog altijd zijn. Deze school moet het centrum worden van de professionaliseringsslag. Hier kunnen ambtenaren van schaal 1 tot en met 18 terecht om aan hun inzetbaarheid te werken. Mocht die inzet binnen de eigen stad onverhoopt niet meer lukken dan worden ze geholpen om elders aan het werk te gaan.

De wethouder verwacht dat het met die boventalligheid wel mee gaat vallen. De komende jaren gaan er ongeveer 4.500 medewerkers met pensioen waardoor er het nodige kan worden opgevangen. En er zal altijd wel wát vrijwillige uitstroom zijn. Alleen in de ruimtelijke sector is er sprake van een ingestorte markt die ook de gemeente raakt. Daar zullen de mogelijkheden de komende jaren echt minder zijn. Maar dan is er altijd nog de Werk naar Werk–garantie die er voor zorgt dat ambtenaren niet zomaar aan de kant komen te staan. Een goudgerande arbeidsvoorwaarde, al zegt hij het zelf.

Toch zijn het juist dit soort nuances die verloren gaan bij de eerste aankondiging van zo’n ingrijpend veranderproces. Dat komt door de media die het uiteindelijk toch terug moeten brengen tot de kern en er ‘nieuws’ mee willen maken. Dat komt door belangenvertegenwoordi-gers zoals de OR, die selectief gebruik maken van alleen díé zaken waar zij mee kunnen strijden. Ook logisch. Maar het komt ook omdat, wat voor een wethouder vanzelfsprekend is, dat voor anderen nog helemaal niet zo is. Zo heb ik moeite om aan te nemen dat de teruggang van vijftig naar zeven stadsloketten voor mij als burger een verbetering gaat zijn, zoals Van der Burg betoogt. Hij ziet mijn twijfel en legt uit waarom dat wel degelijk zo is. Het worden namelijk loketten met ruimere openingstijden en er komen uitgebreidere internetservices bij. Daarnaast zal er op de wachttijden worden gestuurd. Met deze uitleg heb je toch een ander verhaal.

Na ruim een half uur sta ik weer buiten. Met meer inzicht in de afwegingen en nuances die bij een dermate complex en langjarig proces horen. Met meer inzicht ook in de drijfveren van een bestuurder die de niet geringe taak heeft om de olietanker die het Amsterdamse ambtenarenapparaat in feite is, van koers te laten veranderen.

Misschien dat de wethouder dit soort bilaatjes ook met mijn 13.999 collega’s zou moeten houden.

Melissa Schouman (p&o-projectmanager, gemeente Amsterdam)

@melissaschouman