‘Neem één oud-wethouder in dienst’

Elke gemeente zou één oud-wethouder in dienst moeten nemen. Daarvoor pleit burgemeester Reinie Melissant van Gorinchem. Zelf geeft de gemeente het goede voorbeeld door oud-wethouder Eva Dansen aan te nemen als netwerkadviseur Zorg en Veiligheid.

Dansen was in de collegeperiode 2014-2018 wethouder voor de SP in Gorinchem en keerde in mei 2018 terug in de gemeenteraad als fractievoorzitter. Alle vier de wethouders van het vorige college keerden niet terug. Zij was de enige weer in de raad plaatsnam. Die plek moest ze vorige week weer afstaan, aangezien een ambtenaar geen raadslid kan zijn in dezelfde gemeente waar hij of zij werkt. Voorafgaand aan haar vertrek deed burgemeester Reinie Melissant in de raadszaal een oproep aan andere gemeenten om één oud-wethouder aan te nemen.

U pleit ervoor dat gemeenten oud-wethouders in dienst nemen. Waarom?
‘Elke vier jaar zijn er verkiezingen en daarna zoeken veel wethouders een nieuwe baan. Dat valt niet mee. In september vorig jaar constateerde de Commissaris van de Koning van Zuid-Holland tijdens een bijeenkomst van oud-wethouders dat bijna niemand een nieuwe baan had gevonden. Dat vond ik best schokkend. Voor oud-bestuurders zijn er allerlei APPA-trajecten. Daar is een hele industrie rondom ontstaan. Bureaus gaan ermee aan de slag, maar de effectiviteit valt tegen. Toen dacht ik: we krijgen steeds grotere gemeenten met complexe dossiers. Als deze mensen aan de kant staan, dan wordt dat menselijk kapitaal niet benut. Zij moeten ook hun hypotheek betalen en voelen zich aan de kant gezet. Ze hebben keihard gewerkt en ineens staan ze aan de zijlijn.’

En het kan ook veel wachtgeld schelen?
‘Ja, het kost de gemeente veel wachtgeld. Daarbij: als het voor oud-wethouders knap lastig is om een nieuwe baan te vinden, wie wil er dan nog zo’n lastige baan? Dat wordt lastig voor de rekrutering en dat gaat weer ten koste van de kwaliteit van het openbaar bestuur. Soms ligt een simpele oplossing voor het oprapen, dus ik stel voor dat elke gemeente één oud-wethouder opneemt. Dan zijn al 355 oud-wethouders een plek geboden. Dat is een enorme winst in allerlei opzichten. Als elke gemeente in één bestuursperiode één oud-wethouder aanneemt, dan is dat probleem voor een groot deel opgelost.’

Uw gemeente verloor na de verkiezingen al haar vier wethouders. Is uw gemeente veel kwijt aan wachtgeld?
‘Nou, we nemen nu één wethouder in dienst. Een andere doet een interim-klus bij een gemeente, weer een andere oud-wethouder had een terugkeergarantie bij een andere gemeente en één wethouder is nog zoekende.’

Hoe komt het dat oud-wethouders moeilijk weer aan de bak komen, denkt u?
‘Vanuit het Nederlands Genootschap van Burgemeester vernam ik over de arbeidsmarktpositie van wethouders dat er een bepaald beeld heerst van bestuurders als lintjesknippers met weinig verstand van zaken die dus ook niet snel worden aangenomen. Ook belangrijk is dat je overtuigd moet zijn dat een oud-wethouder zich dienstbaar opstelt. Ik vind het groots dat onze oud-wethouder terugkomt op medewerkersniveau. Je moet daarvoor een bepaalde mate van nederigheid in je hebben. De vraag is of oud-wethouders dat kunnen, maar ook of selectiecommissies oud-wethouders een kans willen geven om dat te laten zien. Er zitten veel mensen met kwaliteit tussen.’

Uw gemeente heeft inderdaad de daad bij het woord gevoegd door oud-wethouder Eva Dansen aan te nemen. Klopt het dat dit initiatief bij de ambtenaren vandaan kwam?
‘Nou, de procedure was eerst intern, maar daaruit kwamen geen interne sollicitanten. De volgende stap is dat mensen tips kunnen geven. Ik heb toen wethouder Dansen getipt vanwege haar ervaring in zorg en veiligheid. In de selectiecommissie zitten een aantal ambtenaren, maar ook de politie. Die hebben haar geschikt bevonden. Ik weet niet of je oud-wethouders alleen op interne vacatures moet voordragen. Aanstaande woensdag spreek ik met de Wethoudersvereniging over hoe je dit idee zou kunnen uitwerken. Gemeenten zouden hier bepaalde afspraken over kunnen maken.’

Zou een oud-wethouder dan vooral moeten worden aangenomen in de eigen gemeente of juist in een andere gemeente?
‘Ik zou zeggen: doe het gewoon. Neem één oud-wethouder aan. Waar dat gebeurt, zal verschillen. Als een wethouder een grote statuur had in de gemeente, dan kan die beter in een andere keuken kijken, maar dat hangt ook van de gemeente en uiteraard van de betrokkene zelf af.’

Gaat u de andere vertrokken wethouders ook benaderen voor functies?
‘Je moet niet je eigen succes ondergraven, anders krijg je het beeld dat de gemeente goed zorgt voor de eigen bestuurders. Houd het allemaal bij één oud-wethouder, gedoseerd en met mate. Je moet er niet in doorslaan.’