'Moreel kompas CvdK Bovens lijkt te haperen'

Er moet een overzicht komen van alles wat de Limburgse commissaris van de Koning Theo Bovens op welk moment wist van de aankoop van het huis van de Heerlense topambtenaar Wim Lousberg aan de Maastrichtse burgemeester Annemarie Penn-Ter Strake. Dat vindt de Limburgse SP-fractievoorzitter Marc van Caldenberg die deze middag namens zijn fractie Statenvragen heeft ingediend.

Is dit wel zo slim?
‘In zijn algemeenheid vind ik dat integriteitskwesties niet alleen de persoon in kwestie schaden, maar ook het aanzien van de politiek als geheel, zowel van Maastricht als van de provincie Limburg. Dit is een slechte zaak voor iedereen’, stelt Van Caldenberg op de vraag hoe hij de kwestie duidt. Volgens Van Caldenberg is integriteit een heel gevoelig onderwerp. ‘Je bent integer of je bent het niet. Dit soort zaken, vaak ook privéaangelegenheden, zijn erg ingewikkeld. Daar moet je veilig over kunnen klankborden. Wat is nu verstandig voor mij en voor de stad? Mijn indruk is dat er wel de wil was om te klankborden, maar dat het gesprek niet heeft geleid tot de conclusie: is dit wel zo slim?’

Vraagtekens bij rol Bovens
Daarbij zet Van Caldenberg vraagtekens bij de rol van de commissaris in de zaak. ‘Het lijkt erop dat hij niet doorvraagt bij een melding. Als de burgemeester van Maastricht een woning wil kopen en vraagt hoe ze daarmee om moet gaan, dan vraag je van wie de huidige eigenaar van die woning is. Kennelijk hebben ze het daar niet eens over gehad. Het is volgens mij van belang dat op het moment dat je als bestuurder met zo’n vraag bij de commissaris aanklopt, je het gevoel moet hebben dat je alles op tafel kunt leggen, dat je open kunt zijn en dat naar de hele open casus wordt gekeken. Het lijkt erop dat het moreel kompas van deze commissaris hapert.’

Zinloos
In een reactie onder het bericht op Binnenlands Bestuur waarin Douwe Jan Elzinga, hoogleraar staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, het handelen en adviseren van Bovens in de kwestie-Penn als ‘onverstandig’ kwalificeert, stelt Bovens dat Elzinga van verkeerde veronderstellingen en feiten uitgaat. Verder schrijft hij dat hij, ‘net als de meeste Nederlanders’, pas sinds eind 2018 van de verwikkelingen rond het samenwerkingsverband SSC-ZL wist. Hij nodigt Elzinga uit om de feiten te checken, maar op de vraag van Binnenlands Bestuur om die feiten te geven verwijst hij naar andere media. Een discussie met ‘columnist’ Elzinga in onze kolommen acht Bovens op dit moment ‘zinloos’.

Onvolledig geïnformeerd
In het eerste artikel over de zaak-Penn in de Volkskrant staat dat volgens Bovens pas sprake is van mogelijke belangenverstrengeling wanneer er ‘én sprake is van een niet marktconforme verkoopprijs én er sprake is van een gezagsverhouding tussen de bestuurder en de betrokken functionaris’. ‘Beide situaties zijn hier niet van toepassing’, werd hij geciteerd. Maar in een volgend stuk in die krant zegt Bovens dat hij tijdens dat ‘klankbordgesprek’ onvolledig is geïnformeerd door Penn. Hij kreeg niet te horen dat zij het pand kocht van een topambtenaar die leiding geeft aan het SSC-ZL, een omstreden samenwerkingsverband van drie gemeenten, waaronder Maastricht. ‘De vraagstelling in het korte telefoongesprek was een andere, namelijk de integriteitspositie in relatie tot het bezitten van meerdere panden’, aldus de woordvoerder van Bovens tegen de Volkskrant. Daarin zag Bovens geen probleem. ‘Er is niet geklankbord over belangenverstrengeling in relatie tot de verkopende partij.’

Niet consistent
Opvallend, want in de eerste reactie lijkt het er sterk op dat hij deze gezagsverhouding wel degelijk heeft beoordeeld. NRC Handelsblad meldde woensdag dat burgemeester Penn in het gesprek met Bovens wel de naam Lousberg had genoemd, maar niet zijn functie. Die was volgens de commissaris van de koning niet relevant, omdat er geen afhankelijkheidsrelatie tussen Penn en Lousberg zou bestaan, schrijft de krant. De Limburgse SP-fractievoorzitter Marc van Caldenberg ziet genoeg reden om Statenvragen te stellen. ‘Ik wil weten of de uitlatingen van de commissaris kloppen. In de media zegt hij dat de burgemeester niet alles heeft verteld, maar heb je er wel naar gevraagd? Het beeld van zijn diverse reacties in de media is niet consistent. Het zou wel een consistent verhaal kunnen zijn, maar zo lijkt het niet. Ik wil een overzicht van wat de commissaris nou wist op welk moment.’