Tijdelijke huisvesting voor 20 jaar met grondcontract

Het huisvesten van statushouders in tijdelijke woningen komt in steeds meer gemeenten op gang. In Leiden maken contractafspraken tussen gemeente en woningcorporaties de bouw mogelijk van 150 hoogwaardige woonunits, die minimaal twintig jaar kunnen worden gebruikt. Leiden heeft daarmee een oplossing voor het veelgehoorde knelpunt bij tijdelijke woonruimte van hoge kwaliteit, dat de investering niet opweegt tegen de exploitatie.

Mix van doelgroepen

Op 4 maart worden de eerste zestien woningen geopend op een braakliggend terrein in de stad. Ze worden gebruikt voor statushouders, mensen uit de maatschappelijke opvang en reguliere woningzoekenden. De duurzame houten woonmodules kwamen vorig jaar als een van de winnaars uit de bus bij de prijsvraag die de Rijksbouwmeester en Platform Opnieuw Thuis hadden georganiseerd om innovatieve huisvesting voor statushouders te stimuleren. De tijdelijke units zijn door hun uitstraling en kwaliteit evengoed permanent te gebruiken, stelde de jury destijds. De gemeente is ook met andere aanbieders van woonunits in gesprek.

Klein maar hoogwaardig

Voor de Leidse woningcorporatie Ons Doel, volop met collega’s en gemeente in gesprek over het huisvesten van statushouders, komt de vernieuwing rond het ontwerpen van tijdelijke huisvesting op het juiste moment. ‘Je hebt al meer dan tien jaar nodig om de kosten eruit te krijgen voor goedkopere units’, licht corporatiedirecteur Christoffel Klap toe. ‘Dan kiezen we liever voor een klein, maar hoogwaardig alternatief voor de reguliere woningen waar statushouders, net als andere huurders, recht op hebben.’ Wethouder Roos van Gelderen vindt om nog een andere reden de gelijkwaardige woningen belangrijk. ‘Ook voor het draagvlak in de buurt en de uitstraling die het heeft. Bij woonvormen voor langere tijd moet je niet met containers gaan werken.’

Tijdelijk: twee keer tien jaar

Die “langere tijd” is in Leiden contractueel vastgelegd. De woningen worden in eerste instantie voor tien jaar neergezet, verspreid over drie locaties. De gemeente verplicht zich om na die tijd een nieuwe tijdelijke of permanente plek aan te wijzen voor de woningen. Voor de grootste van de drie locaties is het contract overigens nog niet getekend. Het blijkt toch nodig de modules daar te onderheien, waardoor een “forse overschrijding van de begrote 1,6 miljoen euro” is ontstaan, zegt de wethouder. Het college moet de gemeenteraad om extra geld vragen.

Bouwbesluit 

De duurzame woonmodules waarmee Leiden in maart op de eerste locatie van start gaat, voldoen aan alle eisen van het Bouwbesluit. Zo kunnen ze alsnog worden omgezet tot permanent bouwwerk, zegt Jurrian Knijtijzer. Hij is directeur van Finch Buildings, dat de houten woningen ontwierp, vanuit de gedachte: wel wooncomfort – op 29 vierkante meter -, geen afval. Het hogere prijskaartje is terug te verdienen door afspraken over langdurig grondgebruik, is de overtuiging van Knijtijzer. ‘Ik ben blij dat dat in Leiden nu is gelukt.’ Hij is inmiddels met enkele andere gemeenten en corporaties in gesprek.

Kostenverdeling

Hoogwaardige tijdelijke woonunits kosten tussen 50.000 en 75.000 euro per stuk. De kosten daarvan komen voor rekening van de drie betrokken woningcorporaties. De gemeente betaalt de plankosten en het bouwrijp maken van de grond. De corporaties betalen per woonunit vijfduizend euro voor het gebruik van de grond, zowel bij de eerste oplevering als na de verplaatsing naar een nieuwe locatie, over tien jaar.

Leren van Leiden

Gemeenten die ook met tijdelijke huisvesting aan de slag gaan, kunnen leren van de lessen uit Leiden, zegt wethouder Van Gelderen. Zo was het risicobedrag voor dit project – standaard 10 procent – te laag. ‘Bij een innovatieve aanpak waarin je snel wilt kunnen handelen, moet je rekening houden meer meer onverwachte uitgaven dan in een regulier bouwproject.’ Ook heeft de gemeente veel tijd gestoken in het creëren van draagvlak onder omwonenden. ‘Mensen in een klankbordgroep laten meedenken is heel belangrijk en kost ook tijd.’ Voor de taskforce binnen de gemeente was het prettig geweest als ook de diverse ambtelijke afdelingen doordrongen waren geweest van de urgentie van het project. ‘Eigenlijk moet iedereen die een verzoek van de taskforce krijgt, van zijn leidinggevende horen: geef prioriteit aan deze vragen.’

Andere voorbeelden

Leiden is niet de eerste gemeente die tijdelijke woningen neerzet voor het huisvesten van vergunninghouders, meldt woordvoerder Gusje van der Donk van Platform Opnieuw Thuis. 

Zij noemt voorbeelden uit Barneveld, Varseveld, Den Bosch en Eersel. ‘Het oudste project voor zover wij weten is afkomstig uit Peel en Maas, van januari 2014. Daar gaat het om een mix van doelgroepen.’ Ook Amsterdam heeft een groot project met tijdelijke woonunits, voor zowel statushouders als studenten.