Tempo decentralisatie jeugdzorg moet omhoog

Nog steeds zijn er grote zorgen over de voortgang van de decentralisatie jeugdzorg. Hoewel gemeenten er hard aan trekken en er de laatste maanden sprake is van een versnelling, moet er nog heel veel gebeuren terwijl de tijd dringt.

Nog geen keuzes

Gemeenten zijn weliswaar druk bezig om in regionaal verband afspraken over de jeugdzorg te maken, maar de echte keuzes moeten nog gemaakt en geformaliseerd worden. Het wachten is daarbij mede op de landelijke kaderstelling. Dit stelt de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ) in haar tweede voortgangsrapportage.

Tijd dringt

In haar eerste rapportage luidde de TSJ al de noodklok. De commissie heeft nog steeds grote zorgen, ondanks het werk dat er in de tweede onderzoeksperiode − 1 januari tot en met 31 mei − is verzet. Veel noodzakelijke maatregelen voor een verantwoorde decentralisatie zijn nog niet tot stand gekomen. Het beschikbare tijdpad voor gemeenten om besluiten te nemen over de inrichting van de nieuwe jeugdtaken wordt steeds kleiner. Behalve het voorlopige budget voor 2015 (3,6 miljard euro) ligt er verder nog niets vast.

Harde gegevens

Gemeenten hebben voor hun besluitvorming onder meer gegevens nodig over het aantal jongeren waarvoor zij vanaf 2015 verantwoordelijk worden, hun zorgbehoefte en de daarmee samenhangend budgetten. Hoewel veel gemeenten zich op basis van eigen onderzoek een beeld hebben gevormd van de omvang van de jeugdhulp in hun gemeente, bevat dat vaak hiaten en onzekerheden. Veldpartijen zijn niet altijd scheutig om gegevens te verstrekken. Gemeenten geven aan dat hun gegevens onvoldoende zijn om besluiten te nemen. Ze snakken naar landelijk vastgestelde cijfers van aantallen jeugdigen per zorgvorm en de daaraan gekoppelde bedragen, op grond waarvan hun financiële bijdrage uit het gemeentefonds voor 2015 is vastgesteld.

Jeugdwet voor zomer

Het wetsvoorstel voor de nieuwe Jeugdwet moet er snel komen, benadrukt TSJ. Volgens de Transitiecommissie willen gemeenten voor het kerstreces hun gemeenteraden besluiten laten nemen. In een reactie op de rapportage hebben de staatssecretarissen Van Rijn (VWS, PvdA) en Teeven (Veiligheid en Justitie, VVD) aan de Kamer geschreven dat het voorstel voor de nieuwe Jeugdwet voor de zomer wordt aangeboden aan de Tweede Kamer.

Zorgtoeleiding

Gemeenten zijn volop bezig om te kijken of zij in regionaal verband afspraken kunnen maken over de toeleiding naar de zorg, het type hulpverlening dat regionaal moet worden ingekocht, de financiële vereveningsconstructie en de juridische vormgeving. Er kunnen echter pas spijkers met koppen worden geslagen als de rijkskaders duidelijk zijn, stelt de TSJ. De discussie over gemeentelijke opschaling heeft volgens de commissie in veel regio’s tot vertraging geleid. Hoewel de discussie nu wat is geluwd, is de TSJ toch bezorgd dat gemeenten de komende maanden veel tijd moeten besteden aan de vorming van regionale samenwerkingsverbanden, waardoor de voorbereidingen voor de decentralisatie jeugdzorg mogelijk in het gedrang komen.

Samenwerking

Rijk en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bespreken op korte termijn de stand van zaken rond regionale samenwerking, zo schrijven de bewindslieden aan de Kamer. Tot 31 mei moesten gemeenten aangeven in welke congruente samenwerkingsverbanden ze de drie decentralisaties − naast jeugdzorg ook werk en langdurige zorg − willen oppakken.