Huishoudelijke hulp mag niet naar bijzondere bijstand

Gemeenten mogen de huishoudelijke ondersteuning niet naar de bijzondere bijstand overhevelen. Dat staat haaks op de uitgangspunten van de Wmo en is niet toegestaan. Oldenzaal is door minister De Jonge (VWS) teruggefloten.

Ingrijpen

Dat blijkt uit antwoorden van minister De Jonge op Kamervragen daarover van SP-Kamerlid Maarten Hijink na berichtgeving in Binnenlands Bestuur. Oldenzaal wil samen met andere gemeenten onderzoeken of zij de huishoudelijke hulp uit de Wmo kan halen en kan onderbrengen bij de bijzondere bijstand. De raad nam daartoe in september een motie aan, die door het college werd omarmd. ‘Bij het doorzetten van dit voornemen ben ik genoodzaakt interbestuurlijk toezicht in te zetten’, aldus De Jonge. Hij gaat er vanuit dat ingrijpen niet nodig is en Oldenzaal ‘uit eigen beweging besluit dit plan niet door te zetten.’

Onderzoek

Het plan is in strijd met de Wmo, aldus de minister. ‘De Wmo 2015 verplicht gemeenten tot het doen van zorgvuldig onderzoek naar de persoonlijke omstandigheden van iemand die zich meldt met een behoefte aan maatschappelijke ondersteuning. Als hieruit blijkt dat een cliënt is aangewezen op ondersteuning, moet de gemeente een bijdrage aan die ondersteuning leveren die in de betreffende situatie passend is. Huishoudelijke hulp kan voor cliënten een passende maatwerkvoorziening zijn en mag dan ook niet op voorhand worden uitgesloten.’

Onbetaalbaar

De inkomensonafhankelijke eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen is Oldenzaal, net zoals veel andere gemeenten, een doorn in het oog. Sinds de invoering van dat Wmo-abonnementstarief is het aantal aanvragen, met name die voor huishoudelijke hulp, gestegen. De financiële compensatie van het rijk is ontoereikend. De gemeente vreest dat de zorg onbetaalbaar wordt. Door de huishoudelijke hulp naar de bijzondere bijstand over te hevelen, kan wel een inkomenstoets worden uitgevoerd. Het geld moet daar terechtkomen waar het nodig is, vinden gemeenteraad en college van Oldenzaal.

Wachtlijst

De Jonge vindt dat gemeenten voldoende worden gecompenseerd. Gemeenten zijn het daar niet mee eens. De VNG roept gemeenten op een einde te maken aan de ‘run’ van mensen op een hoog inkomen op met name de huishoudelijke hulp. Gemeenten worden onder meer geadviseerd financiële draagkracht in het onderzoek te betrekken. Ook kan een draagkrachtberekening worden gemaakt. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen een budgetplafond en wachtlijst in te voeren. ‘De gemeente zou het beleid zo kunnen aanpassen dat personen, van wie uit het onderzoek blijkt dat zij het zelf kunnen regelen en betalen, een afwijzende beschikking krijgen, of een beschikking met een aantekening dat zij op een wachtlijst worden geplaatst. De wachtlijst blijft bestaan totdat het rijk de gemeente volledig voor de extra kosten als gevolg van het abonnementstarief compenseert’, schrijft de VNG in een brief aan haar leden.

Afwijzing

Als inwoners bewust hun hulp opzeggen omdat de huishoudelijke hulp via de Wmo goedkoper is, kan een verzoek daartoe door de gemeente worden afgewezen, stelt de VNG. Er kan volgens haar een parallel worden gelegd met een situatie waarin een burger zonder overleg met de gemeente van een geschikte naar een niet geschikte woning verhuist. De burger heeft zich daarbij bewust in een niet zelfredzame situatie gebracht. Uit jurisprudentie zou blijken dat de rechter een afwijzing van de voorziening door de gemeente accepteert. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen de huishoudelijke hulp als algemene voorziening in te richten. Een maatwerkvoorziening kan dan in ‘sommige gevallen worden afgewezen, dan wel uitgesteld of kan een maatwerkvoorziening met een lager aantal uren worden verstrekt’, aldus de VNG.

De gemeentekoepel blijft strijden voor een hogere compensatie door het rijk, zo benadrukt zij in haar ledenbrief. Bij het volgende kabinet zal de VNG aandringen op het afschaffen van het Wmo-abonnementstarief.