Ecosysteem voor oplossing sociale problemen

De twee oprichters van de eerste Nederlandse Social Impact Bond (SIB) in Rotterdam hebben besloten de volgende stap te zetten door naar eigen zeggen een ecosysteem te creëren, waarbij overheden, investeerders en sociaal ondernemers systematisch samen maatschappelijke vraagstukken effectiever moeten gaan oplossen.

Startschot

SER-voorzitter Mariëtte Hamer gaf vandaag tijdens het Startup Impact Fest in Den Haag het startschot voor de organisatie Social Finance NL. Het Oranje Fonds en ABN AMRO zijn founding partners van de organisatie die in het Verenigd Koninkrijk een zusterorganisatie die jarenlange ervaring heeft met het opzetten van Social Impact Bonds. Ook in de Verenigde Staten, India en Israel bestaan al zusterorganisaties via welke vanaf de eerste SIB internationaal al 650 miljoen euro aan externe financiering is ingezet op thema’s als diabetespreventie en ondersteuning van dakloze jongeren of eenzame ouderen.

Juiste prikkels
Ook in Nederland zijn SIB’s succesvol, zoals het Rotterdamse project om jongeren uit de bijstand te halen. Niet de gemeente, maar een investeerder betaalde begeleiding uit de uitkering. De doelen werden afgesproken en de resultaten gemeten. Elke dag dat een deelnemer eerder uit de uitkering kwam bespaarde de gemeente 40 euro. Met dat geld werden investeerders terugbetaald. En zonder resultaat: geen uitbetaling. Volgens Ruben Koekoek, die eerder als ABN AMRO-medewerker bij de realisatie van zes SIB’s betrokken was en nu met Björn Vennema (voorheen Deloitte) oprichter is van Social Finance NL, werkt het middel SIB alleen als de juiste prikkels worden gegeven. ‘Wij volgen hoe vaak jongeren in en uit de uitkering zijn over een periode van drie jaar, terwijl de maatstaf hiervoor zes maanden is. Wij volgen hen dus duurzamer.’

Cherrypicking

Een gevaar is “cherrypicking”: om snel resultaten te behalen worden alleen mensen die gemakkelijk bemiddelbaar zijn geholpen in plaats van iemand uit een familie die al generaties in de uitkering zit. ‘Dan is het zaak beter te belonen voor zwaardere gevallen en moet je random mensen uitkiezen. Dat kan lastig zijn. Wij benchmarken individuen op de kans uit de uitkering te komen en hoe lang dat duurt en vergelijken dat met hoe lang het echt duurt. Daarom heb je ook een intermediair nodig voor het maken van de contracten en stimulering van de beste maatschappelijke resultaten.’

Stichtingen

SIB-projecten worden niet altijd goed afgerond, zoals bijvoorbeeld in Enschede waar de instroom tegenviel. ‘Wij onderzoeken eerst het maatschappelijke vraagstuk: wat zijn de hick ups? Daarna stellen we doelen en dan gaan we pas de markt op en kijken we welke constructie logisch is. Dat kan een SIB zijn, maar dat hoeft niet. We denken vanuit het probleem en concentreren ons ook op periode na deal. Er zijn veel data beschikbaar op basis waarvan we interventies kunnen verbeteren.’ Mogelijke investeerders komen niet alleen uit de bankwereld. ‘Sommige stichtingen beheren grote vermogens en willen die inzetten op maatschappelijke thema’s in plaats van op Wall Street. Dat geldt ook voor particuliere beleggers.’

Social Finance NL verwacht in 2019 een resultatenfonds te starten met de provincie Noord-Brabant en een social impact bond te sluiten met een ministerie en één met een gemeente.