Anbo: gemeenten moeten zorgen voor vangnet

Een op de vier ouderen zegt geen beroep op een sociaal netwerk te kunnen doen als er hulp nodig is. Ook niet alle ouderen willen en kunnen zelf hun zorg regelen. Een kwart van de ouderen houdt zich nog helemaal niet bezig met de vraag of ze straks zelf in staat zijn zorg te regelen zodat zij langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen.

Enquête Anbo

Acht procent krijgt het Spaans benauwd als ze hun zorg zelf moeten gaan regelen en vijftien procent geeft aan dat veel te ingewikkeld te vinden. Dat blijkt uit de voorlopige resultaten van een enquête over eigen regie en zelfredzaamheid van de Anbo. Het gros van de ruim 500 respondenten is tussen de 60-80 jaar.

Zelfredzaam

De onderzoeksresultaten komen sterk overeen met het onlangs verschenen onderzoeksrapport ‘Ouderen van de toekomst’ van het Nivel. Evenals bij de Anbo-enquête komt daarin naar voren dat hoog opgeleiden mensen met voldoende financiële slagkracht zich zeggen te kunnen redden, in tegenstelling tot lager opgeleiden die minder goed in de slappe was zitten.

Aanboren sociaal netwerk

‘Een groot deel van de ouderen moet je helpen en ondersteunen’, stelt directeur-bestuurder Liane den Haan van de Anbo, de grootste belangenorganisatie voor senioren. Gemeenten moeten via hun sociale wijkteams een vangnet inrichten. Niet alleen om professionele hulp te regelen, maar ook om hun kwetsbare inwoners de weg in ‘zorgland’ te wijzen én hen te helpen hun sociale netwerk aan te boren. ‘We merken vaak dat ouderen wel een sociaal netwerk hebben, maar dat niet durven te activeren. Daar valt nog veel winst te behalen.’

Infrastructuur ontbreekt

De sociale wijkteams die gemeenten overal in het land opzetten, kunnen hierin dus een belangrijke rol spelen, stelt Den Haan evenals het Nivel. Het probleem is in de ogen van Den Haan echter dat die teams er nu nog niet zijn. ‘We verwachten veel van ouderen en die kunnen ook veel, zeker met een steuntje in de rug, maar de benodigde infrastructuur is er nog niet.’ Veel gemeenten zijn volgens Den Haan nog niet klaar om die potentie aan te boren en indien nodig, voor een vangnet te zorgen.

'Chaos en onrust'

Dat levert, zeker na de zomer, ‘chaos en onrust op onder 800.000 ouderen, hun familie en mantelzorgers’, aldus Den Haan. Want pas dan wordt begonnen met de bewustwordings- en informatiecampagne door het rijk. ‘Veel te laat, daar had het kabinet a 1,5 jaar geleden mee moeten beginnen’, vindt Den Haan. Als mensen straks naar gemeenten en zorgverzekeraars gaan bellen om te vragen wat de hervormingen in de zorg voor hen gaat betekenen, zal in veel gevallen nog geen antwoord paraat zijn.

Uitstel Wlz en Zvw

Om al te veel brokken en weerstand te voorkomen, pleit de Anbo voor een jaar uitstel van invoering van de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet (Zvw). Staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) wil ook die wetten per 2015 invoeren. Volgens Den Haan is het schier onmogelijk om de hele hervorming van de zorg en ondersteuning op zo’n korte termijn ‘ingeregeld’ te krijgen en is invoering van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) al een fikse opgave. Een jaar uitstel van de Wlz en Zvw kan in haar ogen, omdat de beoogde bezuinigingen pas op de rijksbegroting van 2016 staan ingeboekt.

De resultaten van de enquête gaan binnenkort naar de staatssecretaris en de Tweede en Eerste Kamer. Met een brief waarin voor uitstel van de Wlz en Zvw wordt gepleit.