Aansturing semi-agent te vaag

Geen aura, geen aansturing, onduidelijkheid over taken en prioriteiten, te weinig mandaat, te weinig herkenbaar. Daar moet de buitengewoon opsporingsambtenaar (boa)  mee zien te dealen. Wat zou helpen is samen surveilleren met oom agent.

Nieuwe arbeidsdeling
In zijn onderzoek naar toezicht en handhaving in de openbare ruimte (‘Veelvormig en versnipperd’) signaleert  bestuurskundige Ronald van Steden een  ‘nieuwe arbeidsdeling’ tussen reguliere politie en handhavers : de politie voor de opsporing van criminaliteit, gemeentelijke toezichthouders en handhavers voor het terugdringen van overlast, verloedering en kleine vergrijpen.

Nationale politie
Met de komst van de Nationale politie krijgt deze tendens eens te meer de wind in de zeilen, verklaart de onderzoeker van de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘De centralisering van het politiewerk roept de vrees op dat nationalisering ten koste zal gaan van het buurtgerichte werken. En dat staat toch al onder druk. Uit onderzoek weten we dat de basispolitiezorg sinds 1993 is achtergebleven bij de groei van de sterkte als geheel en dus relatief verzwakt is.’

Politie trekt zich terug 
Uit een recent rapport van Politie en Wetenschap blijkt dat tussen 1994 en 2009 de absolute omvang van de basispolitiezorg in buurt en wijk nagenoeg gelijk bleef, terwijl in dezelfde periode de totale politiesterkte groeide met 29 procent. Het politiewerk op straat heeft het dus bij de sterkteverdeling afgelegd tegen andere politietaken. Het gevolg: de politie trekt zich terug uit buurten en wijken. De gemeenten, aldus Van Steden, moesten daardoor wel terugvallen op eigen handhavers.

Aansturing zwak punt
De nieuwe arbeidsdeling tussen politie en lokale handhavers stemt  volgens Van Steden niet vrolijk. De aansturing van de boa’s blijkt in de praktijk een notoir zwak punt. De manier waarop de handhaving binnen de gemeenten is belegd,  is verbrokkeld: elke wethouder is baas over de eigen handhavers, de voor openbare orde verantwoordelijke burgemeester blijft op de achtergrond. Het algemene beeld is dat het gemeentebestuur jaarlijks globale prioriteiten vaststelt, om vervolgens met Stadstoezicht prestatieafspraken over de inzet van de  boa’s. Deze afspraken blijken echter dermate globaal dat Stadstoezicht in de praktijk een grote beleidsvrijheid heeft en zelf de taken maar in gaat vullen.


Opdrachten vaag en contextloos
De houding van de politie jegens toezichthouders en handhavers heeft, zo blijkt uit ander onderzoek van de Nijmeegse criminoloog Jan Terpstra, veel  weg van desinteresse. De politie verstrekt nauwelijks informatie aan de boa’s, op hun dagrapporten volgt zelden terugkoppeling.  ‘De opstelling van de politie getuigt van onbegrip, minachting en wantrouwen’, aldus hoogleraar Terpstra. ‘Opdrachten aan de handhavers blijken ‘vaag en contextloos .’

Achterdocht bij uitwisselen informatie 

In zijn onderzoek stuitte Van Steden op een pikorde: ‘Agenten vinden boa’s te min, die op hun beurt weer neerkijken op onbevoegde toezichthouders en milieu-inspecteurs die in vuilniszakken wroeten. Dat boa’s wellicht ook informatie kunnen aandragen die belangrijk is voor de politie wordt minder gezien.’ Deze houding manifesteert zich ook in ‘achterdocht’ bij het uitwisselen van informatie en in onwil om gezamenlijk te surveilleren. ‘Politiemensen beschouwen gemeentelijke boa’s niet als echte collega’s.’ Van Steden ziet twee speerpunten. De burgemeesters moeten een leidende en aansturende rol gaan spelen en stadstoezicht en politie moeten voortaan getweeën surveilleren.