Volledige btw-compensatie op re-integratiekosten voor gemeenten

De Hoge Raad heeft uitspraak gedaan over de mogelijkheid om de btw op re-integratiekosten voor gemeenten te compenseren bij het Btw-compensatiefonds. In dit artikel leest u waarom en wat u als gemeente kan doen.

Wanneer hebben gemeenten recht op compensatie? 

Gemeenten hebben recht op btw-compensatie uit het zogenoemde Btw-compensatiefonds wanneer kosten zijn gemaakt voor overheids- of niet-economische activiteiten, ook wel overheidshandelen genoemd. Als de gemeente kosten met btw maakt voor producten of diensten die zijn bestemd om te worden verstrekt aan één of meer individuele derden, dan is die btw van compensatie uitgesloten.

De uitspraak

Gemeenten hebben de taak om werklozen te ondersteunen bij het vinden van een passende baan en maken daarvoor zogenoemde re-integratiekosten. De Hoge Raad oordeelt dat de btw op deze re-integratiekosten volledig in aanmerking komt voor compensatie bij het Btw-compensatiefonds. De re-integratiekosten zijn geen kosten die worden gemaakt om te worden verstrekt aan een individuele derde (in dit geval aan de werklozen).

Het gegeven dat de werklozen worden verplicht om mee te werken aan de ondersteuning die de gemeente biedt in het kader van re-integratie, brengt met zich dat de gemeente de kosten in haar eigen belang afneemt en daarmee eindverbruiker is van de diensten. Bovendien wordt met de re-integratie volgens de Hoge Raad ook het algemene belang gediend.

Belang en gevolgen voor gemeenten

De uitspraak maakt de weg vrij naar compensatie van de btw op de re-integratiekosten voor gemeenten en andere compensatiegerechtigde publiekrechtelijke lichamen die werkzaamheden uitvoeren in het kader van re-integratie.

In de praktijk staat de Belastingdienst kritisch tegenover compensatie van btw op re-integratiekosten. Enkel de btw op algemene kosten waarvan duidelijk is dat deze werden gemaakt ten behoeve van de gemeente zelf, komt volgens de Belastingdienst voor compensatie in aanmerking. Hierbij valt te denken aan de kosten voor de intake en bijvoorbeeld ICT-kosten of kosten voor het opstarten van een werkgeversservicepunt. De btw op kosten voor scholing, begeleiding en coaching van individuen zijn volgens de Belastingdienst bedoeld voor de individuele werkloze en is uitgesloten van compensatie. Door deze uitspraak van de Hoge Raad is het standpunt van de Belastingdienst niet meer houdbaar.

De handelwijze van de Belastingdienst kan wat ons betreft dus worden losgelaten. Compensatie van de btw op een groot deel van de re-integratiekosten is mogelijk. Er zou enkel discussie kunnen ontstaan over de btw op kosten voor producten of diensten die echt worden verstrekt aan een individuele derde. Hierbij valt te denken aan de aanschaf van een fiets of computer voor een werkloze. In het licht van de uitspraak is het de vraag of dergelijke kosten gelijk behandeld moeten worden. Belangrijk in die beoordeling is de noodzaak van de verstrekking, de verplichting voor de werkloze om die verstrekking aan te nemen en te gebruiken en de eventuele gevolgen als de werkloze dit weigert (bijvoorbeeld korting of schorsing van uitkering).

Samenwerkingsverbanden kunnen btw doorschuiven
Gemeenten kunnen ook een samenwerking aangaan met samenwerkingsverbanden waarin zij de uitvoering van de re-integratie onderbrengen. Een dergelijk samenwerkingsverband maakt vervolgens de kosten voor re-integratie. Samenwerkingsverbanden die deze btw niet in aftrek kunnen brengen, omdat zij niet kwalificeren als ondernemer voor de btw of een vrijstelling toepassen, kunnen de betaalde btw ‘doorschuiven’ naar de gemeente waar de btw alsnog voor compensatie in aanmerking komt. Dit is de zogenoemde transparantiemethode.

Advies voor gemeenten: beoordeel de gemaakte kosten

Wij adviseren gemeenten om de gemaakte kosten voor re-integratie goed te (her)beoordelen. Bovendien kan in geval van samenwerkingsverbanden van gemeenten veelal gebruik worden gemaakt van de transparantiemethode om de btw door te schuiven naar de gemeenten en zo alsnog btw-compensatie veilig te stellen. Ook met terugwerkende kracht zijn er diverse mogelijkheden om alsnog de btw te compenseren, wat ons betreft ook als daarover met de Belastingdienst al afspraken zijn gemaakt.

Aanvullend advies

Mocht u naar aanleiding van dit bericht vragen hebben, neem dan gerust contact op met een van onze btw-specialisten.

Erik Bakx 

Partner Belastingadvies & btw

Mr.

BDO Arnhem

Jeroen Cremers 

Partner Belastingadvies, BDO Publieke Sector

Matthijs van Ooij 

Senior manager btw

Mr.

BDO Eindhoven