Wijziging Bouwbesluit nodig tegen hinder houtkachels en vuurkorven

Gemeenten kunnen amper optreden tegen de overlast van houtgestookte kachels, vuurkorven en terrashaarden. Aanpassing  van het Bouwbesluit is volgens de Vereniging van Milieuprofessionals (VVM) nodig om de hinder te kunnen aanpakken.

Milieu- en gezondheidsorganisaties waarschuwen al jaren voor de toenemende overlast en de schade daarvan aan mens en milieu. Om die reden organiseert de VVM hierover dit voorjaar een congres. Zij werkt daarvoor samen met onder andere het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Longfonds. Volgens de  Emissieregistratie, onderdeel van het RIVM, is houtstook door particulieren een van de grootste bronnen van fijnstof en dioxines in Nederland.

‘De overheid is al jaren bezig om de milieuhinder van bedrijven, het verkeer en de intensieve veehouderij te beperken. Volgens de meest recente CBS-enquête heeft 10 procent van de Nederlanders geurhinder van houtstook door particulieren, maar daartegen gebeurt niks, er is geen beleid om dat te verminderen’, aldus Carla Anzion, voorzitter van de sectie geur van de VVM. Het probleem is dat er geen probleem­eigenaar is, constateert Anzion. De rijksoverheid zegt dat het een lokale aangelegenheid is; de gemeenten zitten met wet- en regelgeving van de rijksoverheid die niet toereikend is om de problemen aan te pakken.

Dat heeft er vooral mee te maken dat het gaat om gedrag van burgers in de privésfeer, licht Anzion toe. ‘In het Bouwbesluit en de Wet Milieubeheer zijn algemeen geformuleerde zorgplichtartikelen opgenomen, maar het is voor een gemeente erg moeilijk om op basis daarvan te handhaven als burgers klagen. Want wat is hinder? Als je drie keer per jaar de kachel van de buurman ruikt? Of twintig keer? En wanneer moet je dan beperkingen opleggen? Gemeenten hebben een objectieve methode nodig om vast te stellen wat onaanvaardbare hinder is.’

Een andere invalshoek om de overlast aan te pakken is via de giftige stoffen die vrijkomen bij onvolledige verbranding. Het meten daarvan is te duur voor gemeenten en geeft slechts een momentopname. ‘Dat er tijdens de meting prima brandhout wordt gestookt, wil niet zeggen dat mensen de volgende keer geen afval in de haard verbranden.’ Anzion wijst naar Duitsland, waar de schoorsteen­veger de bevoegdheid heeft om bij het constateren van slecht stookgedrag de kachel te verzegelen.

Speurneuzen
Dat is in Nederland (nog) ondenkbaar. Gemeente Amersfoort probeert het voorlopig met een checklist. De gemeente stelde toestingscriteria op, die worden gebruikt bij het onderzoek naar hinder. De criteria sluiten aan bij de gedragsregels voor goed stoken en zijn gebaseerd op jurisprudentie over het voorkomen van hinder en schade als gevolg van rookgassen. Daarnaast kan er, wanneer de situatie daartoe aanleiding geeft, advies worden ingewonnen bij de GGD, legt woordvoerder Herman Wiersema uit. ‘Wanneer uit dat onderzoek blijkt dat door het niet in acht nemen van die regels, het aannemelijk is dat de klager of andere omwonenden hinder hebben van het stoken, kunnen wij een stookverbod opleggen.’

Toch denkt ook Amersfoort dat in het Bouwbesluit regels moeten worden opgenomen voor de rookgas­afvoer, die gericht zijn op het voorkomen van overlast voor de omgeving. Nu gaat het slechts om de overlast en veiligheid van de stoker zelf. Ook zouden de regels moeten gelden voor bestaande bouw en niet alleen nieuwbouw, zoals nu is vastgelegd. Het opstellen van dat soort normen kan helpen bij het objectiveren van klachten, meent Wiersema. Anzion heeft nog andere suggesties: het opleiden van gecertificeerde ‘geur-toezichthouders’ binnen de regionale uitvoeringsdiensten, zoals er ook speciale speurneuzen zijn voor bedrijven. Daarnaast kunnen gemeenten in de algemene plaatselijke verordening een stookverbod bij windstil weer opnemen, hoewel het handhaven daarvan tijd en geld kost. Rigoureus, maar wel duidelijk, is een verbod op het plaatsen van kachels en open haarden in dichtbebouwde omgeving.