Utrechtse milieuzones beter voor gezondheid

De lucht in de grote steden is ongezond tot zeer ongezond, vooral door het autoverkeer. Ten opzichte van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag doet Utrecht het opmerkelijk minder slecht. Hoe komt dat? Milieuzones voor personenauto's werken.

De harde realiteit is dat Amsterdam al langer dan vijf jaar één van de vele EU-normen niet haalt, namelijk die van NO2 (stikstofoxide). Formeel moet Amsterdam sinds 2010 aan die EU-norm voldoen. Nederland is een van de weinige landen die uitstel kreeg van Brussel, maar zelfs vijf jaar uitstel bleek niet afdoende. In de hoofdstad wordt die EU-norm op vier plaatsen overschreden, zo bleek dit voorjaar uit onderzoek van de actiegroep Milieudefensie. De economie trekt aan, de stad is hot, de toeristenaantallen, hotels en airB&B boekingen lopen van het grafiekpapier. Vooral het autoverkeer draagt bij aan de slechte luchtkwaliteit van stad.

Onderzoek Milieudefensie
Amsterdam spant de kroon, maar ook in andere steden is de overschrijding van de normen van de luchtkwaliteit schering en inslag, zo blijkt uit het onderzoek van Milieudefensie. Den Haag scoort met de Hoefkade net zo slecht als de Stadhouderskade en overschrijdt op nog twee locaties de norm. Rotterdam is op drie plaatsen, waaronder de 's Gravendijkwal, de sigaar en zit er op nog eens drie locaties dicht tegen overschrijding aan.

Milieuzone personenauto’s 
Opmerkelijk is dat de gemeente Utrecht, toch ook een booming city met torenhoge huizenprijzen en ingeklemd tussen vervoersaders, geen enkele overschrijding van de NO2-norm noteert in het Milieudefensie-onderzoek. Volgens Milieudefensie is het een direct gevolg van het gemeentelijk beleid. De gemeente meet zelf overigens wel een overschrijding op de Catherijnesingel. Er is in Utrecht al langer dan in Amsterdam en Rotterdam milieuzone voor vrachtwagens, en tegen de stroom van negatieve reacties in is er sinds 2015 ook een milieuzone ingesteld voor personenauto's en bestelbusjes.

'Kennelijk heeft dat resultaat', zegt wethouder Duurzaamheid Lot van Hooijdonk (GroenLinks) bescheiden. Ze voegt er direct aan toe dat Amsterdam en Rotterdam mogelijk een structurele handicap hebben vanwege de grootschalige industrie en havenactiviteiten binnen hun gemeentegrenzen.

Elektrische bussen
Utrecht heeft als knooppunt van openbaar vervoer en ook de vele wegen die langs en door Utrecht voeren de ambitie voor een betere luchtkwaliteit concreet aangepakt. Hoe? 'We hebben niet alleen de grootste maar vooral een van de schoonste bussenvloot van Nederland', zegt Van Hooijdonk. 'Wij praten niet alleen over elektrische bussen, in Utrecht rijden ze al. En in de straten waarin veel bussen rijden, meten we dat de kwaliteit van de lucht heel veel is verbeterd.'

Ook probeert Utrecht door verkeersplannen en herinrichting van straten het doorgaande verkeer door de stad tegen te gaan. 'Voor bestemmingsverkeer willen we de stad beter bereikbaar, maar doorgaand verkeer willen we motiveren op de ringweg te blijven.'

Een ander concreet punt is dat gemeente ondernemers die kiezen low tot zeer emission-vervoer, zoals de elektrisering van hun wagenpark, voordelen geeft. Van Hooijdonk: 'Ze mogen buiten de randen van de venstertijden goederen bezorgen en in sommige gevallen van de busbanen gebruik maken.'

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 13 van deze week (inlog)