Duurzaamheidsbeleid gemeenten gaat Westas niet redden

Het aantal mensen dat in het gebied tussen Haarlem en Amsterdam woont of werkt zal in het jaar 2040 naar verwachting met een miljoen zijn toegenomen. Wil de zogenoemde Westas tegen die tijd nog leefbaar zijn, dan moeten bestuurders gezamenlijk inzetten op de circulaire economie. ‘Het huidige duurzaamheidsbeleid zal de problemen niet oplossen'. 

Geen afval

De circulaire economie grijpt terug op het principe dat in de natuur alle kringlopen gesloten zijn. Er bestaat geen afval, alles wat gebruikt is fungeert weer als grondstof voor iets nieuws. Met dank aan MVO-Nederland definieert onderzoekster Robin Wientjes het als volgt: ‘Binnen de circulaire economie wordt gestreefd naar het sluiten van kringlopen binnen (bedrijfs)processen. Het hergebruiken van grondstoffen en producten wordt gemaximaliseerd en waardevernietiging, wat bij weggooien/vernietigen gebeurt, wordt geminimaliseerd.’

Westas leefbaar houden

Wientjes studeerde deze zomer af met een onderzoek naar wat er moet worden gedaan om de Westas over 40 jaar nog leefbaar te houden. Zij deed dit in opdracht van het Kennislab voor Urbanisme. Dat heeft als doel om de stad beter te maken door vooral met realiseerbare oplossingen te komen voor de huidige en toekomstige problemen. Binnen haar onderzoek focuste Wientjes zich op wat gemeentelijke bestuurders kunnen doen om de leefbaarheid te behouden.

Grote druk

Worden er geen maatregelen genomen dan zal het gebied tussen Zaandam, Haarlem, Aalsmeer en Amsterdam aan zijn eigen succes ten onder gaan, zo voorspelt Wientjes. ‘Een miljoen mensen extra mensen betekent veel meer consumptie, verkeer, afval en vracht. Dat terwijl de regio met Schiphol, de Amsterdamse haven, veel wegen en tuinbouw nu al onder grote druk staat’.

Praktische tips

De oplossing zal naar haar overtuiging - en die van veel anderen- gezocht moeten worden in het optuigen van de circulaire economie. Ze geeft daarvoor in haar onderzoek een aantal praktische tips waar gemeenten al snel mee aan de slag kunnen. ‘Herbestem leegstaande kantoren en bedrijfspanden tot woningbouw. Wonen in een functioneel tweedehandsje voorkomt sloop, nieuwbouw en al het daarmee samenhangende verkeer. Gebruik verder de restwarmte van de aanwezige industrie voor het verwarmen van de stad, stimuleer het meervoudig ruimtegebruik en maak eten uit afval.’

Duurzaamheid- eilandjes

Maar vooral moeten de gemeenten zich volgens Wientjes realiseren dat het duurzaamheidsbeleid dat ze nu voeren -en waarin veel van haar tips al zijn opgenomen- niet voldoende zal zijn om de komende problemen op te vangen. ‘Gemeenten denken nog teveel in lokale projectjes, een zonnepaneel hier, een duurzaam bedrijventerrein daar. Ze laten het verder aan de bedrijven over om warmte te hergebruiken en het transport te beperken. Daardoor ontstaan overal kleine duurzaamheid-eilandjes, zonder samenhang. Dan rijden er nog steeds vrachtwagens leeg heen en weer terwijl er bij het buurbedrijf vracht ligt te wachten.'

Nu beginnen

Wil je de keten sluiten, dan zal het bestuur dat binnen de hele regio moeten afdwingen. Wientjes: 'Gemeenten en provincie moeten daar nu mee beginnen, want het vergt een enorme omslag in denken en doen. Dat zal veel tijd kosten’. Eén van de zaken waar de bestuurders bijvoorbeeld nu al over moeten nadenken is hoe in te spelen op de deel-econmie. Wienjes ziet om haar heen steeds meer mensen die auto’s delen en veel met het ov reizen. 'Dat betekent dat er minder auto’s voor de deur staan. Leg buiten de stad een groot en goed bereikbaar parkeerterrein aan waar alle wagens centraal kunnen worden opgehaald en afgeleverd. Dat scheelt veel verkeer in en uit de wijken en vergroot de woonruimte in de stad.'

Nog niet tussen de gemeentelijke oren.

Simpel, maar je moet er als bestuurder wel even opkomen. Samenwerken met buurgemeenten en regionale bestuurders is daarbij belangrijk. 'Gemeenten hebben dat nog niet helemaal tussen de oren', aldus Wientjes.