Gemeenten minder kwetsbaar voor vastgoedcrisis

Gemeenten verkochten de afgelopen jaren grond en zijn passiever geweest met het aankopen. Ze hebben half zo veel grond in hun bezit als net na de vorige crisis, becijfert Deloitte, en ze kunnen daarom een kleiner verlies verwachten bij een eventuele volgende vastgoedcrisis. Wel adviseert Deloitte om te voorkomen dat de bouw te ver wegzakt.

Afname

Sinds 2012 nam de hoeveelheid bouwgrond in exploitatie af van 8,4 miljard naar 4,3 miljard euro (met een correctie voor gewijzigde regelgeving). 'De afname komt voornamelijk door het passievere grond(aankoop)beleid dat gemeenten in de afgelopen jaren hebben gevoerd', schrijft Deloitte, 'en de (uit)verkoop van eerder aangekochte gronden.' Het gevolg van de afname is dat de algemene reserves van gemeenten toenemen ten opzichte van de blootstelling aan grondexploitaties.

Beter

‘Daarnaast lopen gemeenten vanwege een strakker waarderingsregime – voor zowel de strategische gronden als de grondexploitaties – in principe minder risico’s op grote afboekingen bij een volgende crisis.’ In vergelijking met de afgelopen financiële crisis staan gemeenten er beter voor.

Bouwgronden in Exploitatie (BIE)

Bron: Deloitte

Schaarste

Maar het consultancybureau wijst op het belang van nieuwe ontwikkellocaties voor de bouwsector zodra die weer gereed is om ermee aan de slag te gaan. ‘Oftewel gemeenten ga door met planvorming, planontwikkeling en de aankoop van gronden en zorg dat er voldoende bouwlocaties beschikbaar blijven.’ Want de huidige en toekomstige schaarste aan woningen blijkt veel groter te zijn dan tijdens de vorige financiële crisis werd verondersteld: zo’n 300 duizend huishoudens hebben een andere woning nodig.

Terugval tegengaan

Het is de vraag in hoeverre gemeenten, zodra de bouwsector opleeft, grondposities van private partijen over kunnen en willen nemen om gebiedsontwikkeling en langjarige investering veilig te stellen om een terugval in bouwproductie tegen te gaan. ‘Financiering blijft mogelijk en goedkoper voor gemeenten dan voor private partijen, naast dat de opgave om een groot woningtekort in te lopen – met name in het betaalbare segment – blijft bestaan.’