Gemeente mag reserves structureel inzetten

Dankzij een nieuwe maatregel kunnen gemeenten vanaf 2024 een deel van hun reserves en overschotten inzetten voor het dekken van structurele lasten. Dat is de uitkomst van een overleg dat de VNG, het IPO en het UVW voerden met de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Reserves, maar ook tekorten

Normaliter is het niet toegestaan om structurele tekorten op te vangen met reserves, maar nood breekt wet. Gemeenten hebben de afgelopen jaren flinke reserves opgebouwd, onder andere omdat ze kampen met handelingsverlegenheid. Personeelstekorten en stijgende kosten hebben gemaakt dat werk dat al uitgevoerd had moeten worden naar de toekomst is doorgeschoven. Tegelijkertijd kampen gemeenten met structurele financiële tekorten. Zeker vanaf 2026 schrijven veel gemeenten rode cijfers.

Voorwaarden

De nieuwe afspraak maakt dat gemeenten de onhandig verdeelde financiële ruimte beter kunnen benutten. Zo schrijft VNG directeur Leonard Geluk in een brief aan de leden. Gemeenten mogen tot tien procent van een surplus in de de algemene reserve aanwentelen om structurele tekorten te dekken. Dit onder de voorwaarde dat de solvabiliteit van de gemeente groter of gelijk aan 20 procent is en blijft. De meest recente cijfers laten zien dan meer dan 300 gemeenten voldoende solvabiliteit hebben. Daarnaast moet het weerstandsvermogen naar het oordeel van de toezichthouder (de provincie) voldoende zijn.

Eerste begrotingswijziging

De betrokken instanties zijn tot een overeenstemming gekomen in het recente Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen (BOFv). Aangezien de regeling ingaat per 1 januari aanstaande is deze, als uitbreiding van de mogelijkheden voor gemeenten, toepasbaar bij de eerste begrotingswijziging op de reeds vastgestelde begrotingen over 2024. ‘De maatregel is geen oplossing voor structurele tekorten, maar kan helpen om actuele knelpunten op te lossen’, aldus Geluk. Lokale overheden hebben zelf de vrijheid om te kiezen of zij gebruik maken van de extra ruimte.