Politiekorpsen onzorgvuldig met opvraag telecomgegevens

Het opvragen van telecomgegevens door opsporingsdiensten uit de nationale CIOT-database gaat nog steeds niet overal volgens de regels, blijkt uit onderzoek. Minister Opstelten vindt ‘een stok achter de deur’ noodzakelijk.

Scan
Uit een ‘quick scan’ door de Departementale Auditdienst in mei en juni blijkt dat drie van de onderzochte politiekorpsen zich niet hielden aan de voorschriften voor het opvragen van gegevens bij het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecomgegevens (CIOT). Het CIOT beheert de database waar dagelijks alle bel- en internetverkeersgegevens worden opgeslagen.

Miljoenen opvragingen
Ruim 40 bijzondere opsporings- en inlichtingendiensten (BOIDS), waaronder de politiekorpsen,  bevragen met grote regelmaat het CIOT – in totaal een paar miljoen keer per jaar. Dit voorjaar bleek dat er diverse opsporingsdiensten zijn die stelselmatig onzorgvuldig omspringen met die mogelijkheid. Vastgelegde procedures voor het opvragen bleken bijvoorbeeld niet gevolgd te worden en de rechtmatigheid van de opvraging was vaak niet achteraf vast te stellen.

Deadline
Uit de quick scan bij vijf politiekorpsen en de Koninklijke Marechaussee blijkt dat de korpsen Drenthe, Rotterdam Rijnmond en Gelderland-Zuid zich niet hielden aan alle normen waarnaar onderzoek is gedaan. Zo was in Gelderland-Zuid nog steeds de rechtmatigheid van de bevragingen niet altijd te toetsen. Eerder had Opstelten de BOID’s 1 mei van dit jaar als deadline gesteld om aan alle eisen te voldoen.

Stok
Inmiddels voldoen alle zes onderzochte organisaties na ‘herstelacties’ wel aan de eisen, maar Opstelten acht verdere actie bij de niet onderzochte BOID’s nodig. Voor het eind van dit jaar moeten de voorschriften voor bevragingen worden geactualiseerd, rekening houdend met het actieprogramma ‘Minder regels, meer op straat’, van de politie. Maar, zegt Opstelten, ‘essentiële en wettelijk vastgestelde verplichtingen, zoals het achteraf kunnen verantwoorden van de rechtmatigheid van bevragingen, zullen echter niet worden aangetast.’ Hij gaat de korpsbeheerders aanschrijven, maar hoopt vooral op zelfregulering bij de opsporingsdiensten. Zij eerdere dreiging die diensten af te sluiten van het CIOT schuift hij vooruit. ‘Het lijkt mij nodig om de stok achter de deur te handhaven, namelijk eventuele afsluiting van het CIOT, indien en zolang de gebruiker niet aan de normen voldoet.’