ICT helpt bij goedkopere en toch betere overheid

In het rapport 'Van schaven naar sturen' zijn drie besparingsvarianten uitgewerkt. In de meest vergaande variant, 'Sturen op bedrijfsprocessen', wordt uitgegaan van een krachtenbundeling op hoog niveau. De vele uitvoerings- en toezichtorganisaties moeten gaan samenwerken, waarbij 'grote mogelijkheden voor verbetering van dienstverlening en verhoging van synergie en efficiency' bestaan. Er moeten dan clusters van dergelijke organisaties worden gevormd, zoals bijvoorbeeld subsidieverstrekkers aan bedrijven', die qua verantwoordelijkheid onder één bewindspersoon vallen en waarbij de financiële sturing voorop staat.

Onderdeel van de zwaarste variant is ook de tweede variant, 'Sturen op ondersteuning'. Die behelst voor een groot deel ICT(-gerelateerde) maatregelen, waarmee op zichzelf in 2015 500 miljoen euro is te besparen (en zelfs 1,15 miljard in 2020). Hierbij zal de overheid de ondersteunende processen op een veel centralere manier aansturen. Voor diensten als P-Direkt, dat op zich nu al een sterke krachtenbundeling van een ondersteunende functie biedt, betekent dat bijvoorbeeld dat er maar één centrale opdrachtgever komt, in plaats van dertien. Budgetten worden steeds overgeheveld naar het beleidsverantwoordelijke departement. Ook de inrichting van een centraal inkoopportaal, ondersteund door een goed ICT-systeem, levert besparingen op, aldus de opstellers van het rapport.

Ook meer specifieke ICT-maatregelen leveren geld op. ICT-projecten boven de 25 miljoen euro moeten eerst door Financiën gescreend voordat het geld vrijkomt. Ook moet beter worden gekeken of een nieuw IT-project niet iets beoogt wat al ergens (deels) bestaat. Registraties die bestuursorganisaties naast de centrale basisregistraties aanhouden, moeten verdwijnen. En: 'Als doorontwikkeling van de digitale werkplek rijk wordt structureel gebruikgemaakt van kantoorapplicaties vanuit een (rijks en/of overheids) ‘cloud’. Het gaat dan om het combineren van interoperabiliteit en het gebruik van open standaarden en open source in het DWR-domein. Hierdoor kan sterk worden bespaard op licentie-, beheer- en hardwarekosten.' Dit suggereert een veel verder gaande centralisering van het beheer van de werkplekautomatisering (inclusief het gebruik van kantoorapplicaties vanuit slechts een internetbrowser) dan momenteel het geval is. 

Aan bepaalde investeringen is overigens niet te ontkomen, aldus het rapport. "Voor de benodigde investeringen in een adequaat beveiligingsdomein zijn nadere ramingen nodig. De totaalinvestering hiervoor wordt geschat op rond 500 miljoen euro, maar hier kan wel in stappen naar worden toegewerkt."

De derde (en lichtste) variant maakt onderdeel uit van beide zwaardere varianten, en levert in 2015 zo'n 200 miljoen op. "Samenwerken in ondersteuning', behelst feitelijk alleen het voortborduren op de huidige Vernieuwing Rijksdienst. Het personeelssysteem P-Direkt wordt verder uitgebreid, alle werkplekken voldoen aan de DWR-standaard en alle rijksdiensten gaan werken met een digitale berichtenbox voor de communicatie met burgers en bedrijven. Ook wordt er op het gebied van de communicatie het een en ander gedigitaliseerd. Facilitaire dienstverlening verschuift van de ministeries naar 'regionale SSC's'.