‘Zet niet 8500 raadsleden in verdachtenbankje’

Het idee van de VVD om alle gemeenteraadsleden door banken te laten screenen om ondermijning tegen te gaan valt niet in goede aarde bij de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. ‘Behalve dat je hardwerkende mensen in het verdachtenbankje zet, is het ook schadelijk voor onze functie’, aldus voorzitter Bahreddine Belhaj.

Raadsleden screenen
Om witwassen en financiering van terrorisme te voorkomen, stelde VVD-Kamerlid Roald van der Linde vanochtend op BNR Nieuwsradio voor dat banken voortaan naast ministers, Kamerleden en rechters ook verplicht gemeenteraadsleden hierop gaan screenen. Voor genoemde groepen geldt de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme al, maar die zou volgens de VVD dus ook moeten gaan gelden voor gemeenteraadsleden. Banken hoeven van Van der Linde niet elke transactie van de raadsleden na te gaan, maar kunnen volstaan met controleren op grote bedragen. ‘Dit is de mogelijkheid om de politiek schoon te houden. Banken willen hun klantenbestand schoon houden. Zij moeten hun werk doen.’

'Schieten met hagel'
Lector ondermijning Emile Kolthoff van de Avans Hogeschool noemt het voorstel op dezelfde zender ‘schieten met hagel’. Hij legt de verantwoordelijkheid bij politieke partijen zelf. ‘Screen je kandidaten goed.’ Witwassen is lastig te ontdekken fenomeen, legt hij uit. Vanuit de gemeentepolitiek kent hij slecht twee recente voorbeelden van witwassende (VVD-)raadsleden, in Roermond en Stichtse Vecht. ‘Dat gaat natuurlijk niet via hun eigen bankrekeningen, maar valt op door te dure auto’s en huizen. Je moet zoiets op een andere manier aan het licht brengen. Investeer in financiële recherche. Een specialisme dat we de afgelopen jaren hebben afgebroken. En maak raadsleden zelf bewust van risico’s die ze lopen.’

'Geen sleepnet hanteren'
‘Een zwaar overtrokken plan’, reageert voorzitter Bahreddine Belhaj van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. ‘Het gaat maar om een hele kleine groep. Dit gaat veel te ver. Er zijn al wettelijke middelen om personen te controleren. Daarvoor hoef je geen sleepnet te hanteren. Daarbij, als iemand al gaat witwassen, dan doet hij dat niet via zijn privébankrekening.’ Sowieso wordt volgens Belhaj al gescreend aan de voorkant. ‘Maar als een raadslid is gekozen, dan is het altijd mogelijk om bij een verdenking een onderzoek te doen.’

Niet in verdachtenbankje
Aan screenen hangt ook een prijskaartje. ‘Dat is waar', reageert Belhaj. 'Maar los daarvan moet je het niet willen. Je gaat niet zo om met mensen die iedere dag keihard aan het werk gaan.’ De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden doet al mee aan het netwerk weerbaar bestuur. ‘Daar vangen we signalen op. We fungeren als vertrouwenspersoon. We denken volop mee over ondermijning. Een onderwerp dat nu ook overal wordt besproken.’ Maar wat de VVD hier roept dient het doel niet, aldus Belhaj. ‘Je zet 8500 mensen in het verdachtenbankje en het werkt ook afschrikkend voor de functie van raadslid.’