‘OM laat kwetsbare Van Rey te lang wachten’

Oud-burgemeester Ricardo Offermanns en oud-wethouder Jos van Rey moeten te lang wachten op een aanklacht van het OM. Dat betoogt oud-PvdA-senator Joop van den Berg. ‘Een deadline voor het OM, zoals een aanklacht binnen een half jaar, zou ik niet vreemd vinden.’

Onderzoek OM duurt al een jaar
Publieke ambtsdragers zijn strafrechtelijk onevenredig kwetsbaar, vindt Van den Berg. Hij is niet te spreken over het jaar dat het Openbaar Ministerie al uittrekt om de aanklacht tegen oud-wethouder Jos van Rey (VVD) rond te krijgen. De zaak tegen Ricardo Offermanns, oud-burgemeester van Meerssen, begint donderdag, ook na een jaar voorbereiding. Hij wordt ervan verdacht informatie over de burgemeestersprocedure voor Roermond te hebben aangenomen van Van Rey. ‘Ik begrijp dat het OM tijd nodig heeft voor feitenonderzoek, maar in zaken waar publieke ambtsdragers corruptie wordt aangewreven, moet die tijd zo kort mogelijk zijn.’

Oude wet nog relevant
Van den Berg wijst in zijn column op Parlement & Politiek op de Wet ministeriele verantwoordelijkheid uit 1855, waarin staat wat er moet gebeuren als een minister wordt verdacht van een ambtsmisdrijf. De wet is maar een keer gebruikt, mede omdat het veel gemakkelijker is een minister met een motie weg te sturen, maar toch is de wet relevant, omdat de Tweede Kamer drie maanden de tijd krijgt om onderzoek te doen voordat het besluit tot vervolging over te gaan. Die termijn was zo kort, omdat dan geen vertragingstactieken om politieke redenen konden worden toegepast, maar ook om al te zware schade aan eer en goede naam van de ambtsdrager te voorkomen.

Publieke ambtsdragers buitengewoon kwetsbaar
Van den Berg begrijpt best dat het OM langer nodig heeft dan drie maanden, ook vanwege het feit dat ze al een paar keer eerder de mist in zijn gegaan. ‘Maar voor een publieke ambtsdrager betekent het wel dat zijn goede naam geheel naar de filistijnen is voor de zaak voor de rechter is gekomen, terwijl nog geen sprake is van strafbare feiten. Zij zijn buitengewoon kwetsbaar.’

Deadline op een half jaar
Andere burgers zijn ook niet gelukkig als ze heel lang moeten wachten op een aanklacht, maar zij staan niet in de schijnwerpers. Ook bij Van Rey moeten we aannemen dat hij onschuldig is tot het tegendeel is bewezen. Politieke partijen zeggen niettemin: treedt voorlopig uit het ambt, want tot de zaak voorkomt, kun je niet functioneren. ‘En dat is ook zo. Voor andere burgers geldt dat niet. Het kan ook moeilijk anders voor publieke ambtsdragers, maar maak dan de tijd tot de aanklacht zo kort mogelijk. Een deadline van een half jaar tot de aanklacht zou ik niet vreemd vinden.’

Hooijmaijers moest drie jaar wachten
Bij Offermanns suggereert het OM dat sprake is van een handeltje om het burgemeesterschap. Dat is volgens Van den Berg inventief gevonden, maar om dat te onderzoeken is volgens hem niet zo ingewikkeld. ‘Intussen kan de burgemeester niks. Rechters wegen die wachttijd wel mee in hun beoordeling. Hooijmaijers moest ook drie jaar wachten op zijn proces. Het OM moet die termijn in de gaten houden, anders is iemands carrière sowieso bedorven.’ En zelfs als bijvoorbeeld de zaak van Offermanns snel zou zijn behandeld en geen strafbare feiten worden aangetoond, zal het hem waarschijnlijk moeite kosten weer terug te keren in het openbaar bestuur of elders aan het werk te komen. ‘Dat is ook zo als ze zo’n proces wel overleven.’

Integriteitsdeskundigen weinig terughoudend
Van den Berg vindt het ergerlijk dat ook deskundigen die geacht worden van integriteitsvragen verstand te hebben in de media weinig boodschap blijken te hebben aan de onschuldpresumptie. ‘Ik noem geen namen, maar ik kom het voortdurend tegen. Als het over integriteit dan verliezen zij zich erg snel. “Er zijn toch al rapporten?”, zeggen ze dan. Ja, maar vaak nog geen feiten. Het moreel oordeel is er al. Ik zie het steeds vaker. De vakmensen op het gebied van integriteit doen dan weinig aan terughoudendheid.’