Werkdruk wordt niet minder met nieuwe Wob

Het wetsvoorstel dat een einde moet maken aan misbruik van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) staat open voor reacties. Een van de eerste mensen die van de reactiemogelijkheid via internet gebruikt maakte, stelt dat de nieuwe wet weliswaar een einde maakt aan het onterecht uitbetalen van dwangsommen, maar dat de werkdruk er niet mee wordt opgelost.

Inperking rechtsbescherming

‘Misbruik van de Wob − wat betekent dat de Wob met het enige doel om geld van de overheid te ontfutselen − is zeer, zeer gering, in tegenstelling tot wat wordt beweerd. Er zijn geen cijfers die aantonen dat sinds de invoering van de Wet dwangsom het aantal Wob-verzoeken is toegenomen, laat staan dat er een causaal verband is tussen de invoering van de Wet dwangsom en toegenomen misbruik van de Wob.’ Met het afschaffen van de dwangsom wordt ‘daarentegen wel de rechtsbescherming van de verzoeker tegen de overheid verder ingeperkt en zelfs geschaad’.

Actievere openbaarheid nodig

Volgens deze inwoner uit Berkel en Rodenrijs is niet de dwangsom het grote probleem, ‘maar het tempo waarmee bestuursorganen werken’. Een gemiddelde gemeenten krijgt, stelt deze persoon, ongeveer één Wob-verzoek per week – veel minder dan in omringende landen – maar doen gemeenten er veel langer over om de gevraagde informatie te leveren. ‘De oplossing moet dan ook veeleer worden gezocht in een gedegen archiefbeheer bij bestuursorganen, alsmede actieve communicatie vanuit het bestuursorgaan richting de verzoeker, gepaard met actievere openbaarheid. Actieve openbaarheid is de enige volledige oplossing die het aantal Wob-verzoeken substantieel in aantal zal doen afnemen.’

Veel misbruik

Volgens minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) en gemeentekoepel VNG wordt wel op grote schaal misbruik van de Wob gemaakt. Daarbij worden Wob-verzoeken niet ingediend om informatie te krijgen, maar om er geld mee te verdienen door middel van inning van een dwangsom als gemeenten niet binnen de wettelijke termijn beslissen. Volgens het ministerie van BZK worden Wob-verzoek onder meer verborgen in een open sollicitatiebrief, in de hoop dat het verzoek over het hoofd wordt gezien en geld kan worden geïnd. In de huidige Wob staat dat overheden binnen zes weken op een verzoek moeten reageren. Zo niet, dan kan de indiener van het Wob-verzoek een dwangsom eisen die tot 1.260 euro kan oplopen. Het afhandelen van Wob-verzoeken die puur zijn gericht op het innen van geld, kost de overheid naar schatting jaarlijks tussen de acht en veertien miljoen euro, stelt BZK. 

Tijdige beslissing

Die dwangsom wordt nu, tot tevredenheid en opluchting van de VNG, uit de wet gehaald. Daarvoor is een wetswijziging nodig. Dat betekent niet dat bestuursorganen niet meer op tijd hoeven te reageren op een aanvraag of bezwaar, benadrukt BZK. 'Bestuursorganen blijven verantwoordelijk voor een tijdige beslissing op het Wob-verzoek. Lukt het niet binnen de geldende termijnen te beslissen, blijft de mogelijkheid voor de burger bestaan om een rechtstreeks beroep te doen op de rechter.'

Niet efficiënt

‘Het is niet de wobber die misbruikt maakt van de dwangsommen, het is het niet efficiënt werken van de overheid’, stelt een andere van de tot nu toe zeven mensen die op de wetswijziging hebben gereageerd. ‘Een goede zaak dat deze vorm van misbruik eindelijk wordt aangepakt!!’, meent een ander.

Internetconsultatie

De internetconsultatie loopt tot 19 augustus. Reageren kan via de site van overheid.nl. De reacties worden tijdens de loop van de consultatie gepubliceerd, mits de inzender heeft aangegeven dat deze openbaar mogen zijn.