Raadsleden hebben haat-liefdeverhouding met provincie

Raadsleden hebben een haat-liefdeverhouding met de provincie. Ze zijn behoorlijk negatief over de provincie, die zij vooral star en stug vinden. Maar aan de andere kant erkennen ze dat samenwerking tussen raad en Provinciale Staten noodzakelijk is voor een goed lokaal bestuur en willen ze ook meer contact hebben.

Controlerend

Dat blijkt uit een onderzoek van Binnenlands Bestuur en Citisens onder ruim 1.200 raadsleden. Afstandelijk, bureaucratisch, onzichtbaar en controlerend zijn de kwalificaties die raadsleden aan het provinciebestuur geven. Wendbaar is het provinciebestuur in de ogen van raadsleden absoluut niet, evenmin als ondernemend. Ruim een derde van de raadsleden (39 procent) vindt dat de provincie ontwikkelingen in zijn gemeenten in de weg staat. Van de lokale partijen is zelfs meer dan de helft van de raadsleden (52 procent) die mening toegedaan. Raadsleden van lokale partijen zijn over het algemeen negatiever over de provincie dan hun collega-raadsleden van landelijke partijen.

Geen overbodige bestuurslaag

Afschrijven die provincie zou je dan denken, maar dat willen de meeste raadsleden ook weer niet. Ruim vier op de tien raadsleden (43 procent) vinden de provincie zeker geen overbodige bestuurslaag, één op de drie raadsleden (34 procent) vindt dat wel. Ook hier is een verschil van mening tussen lokale en landelijke partijen. 43 procent van de ‘lokalo’s’ vindt dat de provincie kan worden opgeheven tegen 31 procent van de raadsleden van landelijke partijen. Bijna acht op de tien raadsleden (77 procent) vinden dat voor een goed lokaal bestuur samenwerking tussen raad en Provinciale Staten noodzakelijk is, een op de tien raadsleden is het daarmee oneens.

Frustratie

Wel moet de relatie tussen gemeente en provincie worden verbeterd, vinden zeven op de tien raadsleden. Er is vooral meer wederkerigheid nodig. Bijna de helft van de raadsleden (45 procent) vindt dat de provincie zijn gemeente niet als gelijkwaardige partner behandelt, slechts 21 procent vindt van wel. ‘Ik kan me voorstellen dat daar een deel van de frustratie van de raadsleden vandaan komt’, stelt Frank van Kooten, onderzoeker bij Citisens. ‘Provincie en gemeenten hebben elkaar nodig, zeker gezien de opgaven op het gebied van duurzaamheid en de energietransitie. In dat opzicht zou het goed zijn om elkaar als gelijkwaardige partners te zien.’ Ook moet er meer afstemming tussen gemeente en provincie plaatsvinden, vinden raadsleden.

Werk aan de winkel

‘Raadsleden zien het nut van de provincie in, maar hebben wel opmerkingen over het functioneren. Raadsleden willen daarin verbeteringen’, concludeert ook bestuurskundige Julien van Ostaaijen (Universiteit van Tilburg). ‘Ik zie dat als een uitnodiging aan de provincie om zo veel mogelijk te investeren in de relatie met gemeenten.’ Dat geldt volgens Van Ostaaijen ook als wordt gekeken naar de kwalificaties die raadsleden aan het provinciebestuur geven. ‘Dan komen er over het algemeen de wat negatieve en traditionele clichébeelden over deze bestuurslaag naar voren, zoals bureaucratisch, afstandelijk en onzichtbaar. Van een hedendaags bestuur verwacht men dat het wendbaar, verbindend en ondernemend is. Daar scoort de provincie in dit onderzoek laag op. De provincie kan zeggen dat ze dat ook wil, of meent dat soms ook te zijn, maar vanuit de optiek van raadsleden is er werk aan de winkel.’

In dubio

‘Raadsleden zitten in een soort dubio van wat ze nou met die provincie aan moeten’, concludeert Van Kooten. Want de contacten tussen gemeenteraad en Staten worden door 49 procent als goed tot zeer goed ervaren. 43 procent is daar tevreden noch ontevreden over. Slechts 8 procent kwalificeert het contact met de provincie als ronduit slecht. Maar liefst 64 procent van de raadsleden wil dat er in de komende provinciale bestuursperiode vaker contact is tussen raad en Staten.

Voortrekkersrol

Raadsleden verwachten van de provincie de komende vier jaar een voortrekkersrol op vooral de energietransitie, infrastructuur, de Omgevingswet en het milieu, zo blijkt verder uit het onderzoek. Van gemeentelijke herindelingen moet de provincie afblijven, vinden raadsleden. Maar liefst 64 procent stelt dat herindelingen geen taak van de provincie zijn, slechts 19 procent vindt van wel. Zeventien procent is het om het even en zes procent heeft er geen mening over.

 

   

 

 

 

  

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 5 van deze week (inlog)