Helmond vangt bot bij ex-vrouw frauderende ambtenaar

De gemeente Helmond hoopte via een civielrechtelijke procedure 4,5 ton op te halen bij de ex-vrouw van de veroordeelde topambtenaar (‘meesteroplichter’) Pieter H., maar de rechtbank Limburg ging daar niet in mee. De ex-vrouw (destijds gemeentesecretaris van Leudal) hoeft ‘slechts’ 70.000 euro terug te betalen en gaat in hoger beroep.

Veroordeling
Door de fraude is de gemeente Helmond voor bijna drie miljoen euro benadeeld. Het voormalige hoofd interne dienst bij de gemeente pleegde zijn daden vanaf 2014. Eind 2016 liep hij tegen de lamp en werd hij op staande voet ontslagen. Duidelijk werd dat hij tonnen had verduisterd, valsheid in geschrifte had gepleegd en had witgewassen. H. werd in april 2019 door de rechtbank Oost-Brabant veroordeeld tot een gevangenisstraf van 24 maanden, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Hij moest de gemeente Helmond bovendien ruim 328.000 euro schadevergoeding betalen. Maar daar is vanwege zijn detentie echter nog weinig van terechtgekomen.

Civielrechtelijke procedure
De gemeente heeft inmiddels wel twee schikkingen getroffen met bedrijven die geprofiteerd zouden hebben van de fraude, maar kreeg in een civielrechtelijke procedure jegens andere (ex-)leveranciers nul op het rekest bij de rechtbank Oost-Brabant. Om de schade op die bedrijven te kunnen verhalen, moest de gemeente met beter bewijzen komen. Diana N., ex-vrouw van Pieter H., werd in 2019 in de strafzaak vrijgesproken, maar via (opnieuw) een civielrechtelijke procedure dacht de gemeente toch 4,5 ton bij haar te kunnen ophalen. De vrouw stuurde daarop een ‘hartverscheurende’ brief naar de gemeenteraad met het verzoek om hulp. In 2018 was haar, als gemeentesecretaris van de gemeente Leudal en toen zij nog verdachte was in de strafzaak, al eervol ontslag verleend. Verder moest zij haar huis verkopen en kampt ze met schulden. Volgens haar zouden de kosten van het juridische gevecht veel hoger uitvallen dan wat er bij haar te halen viel.

Red flags
De gemeente Helmond zette de rechtszaak echter door met de veronderstelling dat N., gelet op haar opleiding en achtergrond, had moeten weten dat de aankopen van haar ex-man, ter waarde van in totaal 433.000 euro, niet uit hun beider inkomen gefinancierd konden worden. De gemeente wees ter onderbouwing hiervan naar de overweging van de strafrechter dat het strafrechtelijk dossier hiervoor ‘aanwijzingen’ bevat. Zelf had de gemeente al gewezen op zogenoemde ‘red flags’, zoals ‘exorbitante uitgaven aan kleding, een nieuwe tuin, aankopen voor (renovatie van) het zwembad, meubels, die gedurende die jaren steeds de kop opstaken en die door N. niet ongezien konden blijven’.

Niet bewust geprofiteerd
Toch zal de gemeente zich achter de oren krabben na de uitspraak van de rechtbank Limburg. N. heeft volgens de rechter niet onrechtmatig gehandeld, en dus bewust geprofiteerd, van de fraude van haar ex-man. Wel heeft zij zich ‘ongerechtvaardigd verrijkt’. Er is door N. ‘onmiskenbaar voordeel genoten’ en er is ook ‘voldoende verband’ tussen de verrijking van N. en de verarming van de gemeente. Of zij al dan niet wist van ‘verrijking’ en ‘verarming’ is hierbij geen vereiste. Toch worden de meeste en hoogste vorderingen van de gemeente door de rechtbank afgewezen, simpelweg omdat zij deze onvoldoende heeft onderbouwd.

Mooie verhalen
N. stelde dat haar ex-man haar met ‘mooie verhalen’ en aanvaardbare, redelijke verklaringen een rad voor ogen had gedraaid. Dit bleef door de gemeente onweersproken. Ook valt volgens de rechter niet in te zien dat en waarom ‘meesteroplichter’ H. zijn vrouw op enigerlei wijze zou betrekken in zijn frauduleuze handelen. Ten aanzien van de ‘red flags’ heeft de gemeente niet inzichtelijk gemaakt wat per maand de gezinsinkomsten waren en wat er per maand uitging. ‘Dit had wel van de gemeente verlangd mogen worden, omdat N. ‘gemotiveerd betwist’ dat er per maand meer uitging dan er binnenkwam. De rechtbank weegt hierbij mee dat er niet zonder meer van mag worden uitgegaan dat zij de volledige financiële situatie van haar ex-man kende.

Hoger beroep
Wat wel blijft staan is 54.000 euro, de helft van de waarde van enkele aangeschafte personenauto’s, want dat wordt door N. ‘onvoldoende betwist’. Met de beslagkosten en proceskosten van de gemeente erbij moet N. de gemeente in totaal 70.000 euro betalen. Maar ook die ene vordering wordt nog in hoger beroep aangevochten, stelt haar advocaat in het AD, want daartegen is nog ‘heel goed verweer te voeren’. ‘Dat blijkt al uit het vonnis.’ Dat was volgens hem ‘voorzienbaar’. ‘Ik heb de gemeente hier nog voor gewaarschuwd’, citeert de krant hem. De gemeente bestudeert het vonnis nog en overweegt dan of het al dan niet in hoger beroep gaat.