Gemeenten te laat met Omgevingsvergunning

Veel gemeenten slagen er niet in om aanvragen voor omgevingsvergunningen op tijd af te wikkelen. Kap-, sloop- en bouwwerkzaamhedenen kunnen daardoor worden uitgevoerd zonder dat de aanvraag inhoudelijk is beoordeeld, en zonder aanvullende voorwaarden.

De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) verplicht gemeenten, provincies en ministeries om binnen 8 weken over een vergunningaanvraag te beslissen. Als deze termijn niet wordt gehaald, wordt de vergunning van rechtswege verleend: de initiatiefnemer kan het werk dan uitvoeren zoals in de aanvraag is beschreven, en er mogen geen leges in rekening worden gebracht. Wel kan het bevoegd gezag de beslistermijn eenmalig met maximaal 6 weken verlengen. Voorts kunnen belanghebbenden bezwaar aantekenen tegen van rechtswege verleende vergunningen.

In de afgelopen maanden zijn onder meer vergunningen van rechtswege verstrekt voor de kap van 131 bomen in Staphorst, de sloop van achttien woningen in Ulrum (gemeente De Marne), de bouw van een rundveestal in Bladel, en de verbouwing van een monument in Amsterdam. Dit blijkt uit een inventarisatie van de Federatie Welstand. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu liet de wettelijk voorgeschreven beslistermijn verstrijken bij ten minste vier vergunningaanvragen. In één geval ging het om het verwijderen van asbest uit twee panden in Uddel. Het ministerie is bevoegd gezag voor Defensieterreinen. Uit de inventarisatie van de Federatie Welstand blijkt dat sinds de invoering van de Wabo, in oktober 2010, zeker 111 vergunningen van rechtswege zijn verstrekt. Maar volgens federatiedirecteur Flip ten Cate gaat het in werkelijkheid om een veelvoud hiervan. ‘We hebben 41 gemeenten in beeld. Het gaat dus om een steekproef’.

Niet zorgvuldig

Het grote bezwaar bij van rechtswege verleende vergunningen is volgens Ten Cate dat niet zorgvuldig naar de aanvragen wordt gekeken. Onderzoek kan ontbreken of onvolledig zijn, en belangen worden niet goed afgewogen. De Federatie Welstand heeft de indruk dat de problemen toenemen: in maart en april werden aanzienlijk meer vergunningen van rechtswege verstrekt dan in januari en februari.

Ten Cate: ‘Het veranderen van voorgevels, het plaatsen van dakkapellen, de bouw van schuren of de uitbreiding van woningen en bedrijven, kunnen soms de kwaliteit van de woonomgeving aantasten. Zulke verbouwingen worden voorgelegd aan de welstandscommissie. Bij een vergunning van rechtswege kan de gemeente geen nadere eisen stellen aan het ontwerp. Dat raakt niet alleen de welstandsadvisering, maar ook de monumentenzorg. De zorgvuldigheid verdwijnt, en omwonenden worden niet meer beschermd.’

In de gemeente Venlo werd een vergunning voor de bouw van 22 vakantiewoningen in Arcen van rechtswege verstrekt. Volgens Huub Hautus, coördinator vergunningverlening, ligt ‘een combinatie van factoren’ hieraan ten grondslag. Hij noemt een interne reorganisatie, de invoering van de Wabo en nieuwe software. De gemeente De Marne, die de beslistermijn liet verstrijken bij een aanvraag voor de sloop van achttien woningen, noemt naast onderbezetting door ziekte, eveneens de invoering van de Wabo en nieuwe software als oorzaken. Beide gemeenten hopen vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen door het installeren van een computerprogramma dat tijdig waarschuwt als een termijn dreigt te verstrijken.

Bij de gemeente Staphorst, dat voor de kap van 131 bomen een vergunning van rechtswege verstrekt zag worden, is ‘een combinatie van onoplettendheid en werkdruk’ de oorzaak. Een woordvoerster laat weten dat naderhand alsnog aanvullende voorschriften zijn opgelegd, die door de aanvrager zijn geaccepteerd. Voor de inventarisatie raadpleegde de Federatie Welstand de officiële bekendmakingen op www.overheid.nl. Daarnaast werden diverse gemeentelijke websites doorzocht. Hieruit bleek dat veel gemeentelijke publicaties niet op de centrale overheidssite terechtkomen. Sommige gemeenten (Bergen) zijn op de landelijke site helemaal niet terug te vinden, andere (De Bilt) slechts gedeeltelijk. Ten Cate hoopt dat een andere instantie diepgaander onderzoek kan doen. ‘Wij geven nu een signaal af. Ik denk dat dit niet misselijk is, en hoop daarom dat het een vervolg krijgt.’

Correctie/aanvulling:

De melding dat bij een van rechtswege verleende vergunning geen leges mogen worden geheven, is onjuist. Het bevoegd gezag kan kosten in rekening brengen voor het in behandeling nemen van de aanvraag. Verder kunnen bij een van rechtswege verleende vergunning de voorschiften worden gewijzigd ‘voor zover dit nodig is om ernstige nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving te voorkomen’. In het geval van dreigende ‘ontoelaatbaar ernstige nadelige gevolgen’ kan de vergunning worden ingetrokken.