Ambtenaren na ambtelijke fusie niet op afstand

De ambtelijke fusie tussen Dinkelland en Tubbergen heeft bijgedragen aan versterking van de bestuurskracht van beide gemeenten. In tegenstelling tot een aantal andere ambtelijke fusies, is de werkorganisatie Noaberkracht geen ambtelijk apparaat op afstand geworden. Doorontwikkeling is nodig.

Toegankelijkheid

‘De bestuurlijk-ambtelijke lijnen zijn kort. Er heeft organisatorische schaalvergroting plaatsgevonden en tegelijkertijd heeft het bestuur zijn kleinschaligheid en toegankelijkheid versterkt.’ Dat stelt BMC in een evaluatie van de ambtelijke fusie die vijf jaar geleden van start is gegaan.

Risico

De verschillen in bestuurscultuur van beide gemeentebesturen vormen wel een risico voor de (toekomstbestendigheid van de) organisatie, waarschuwt BMC. ‘De bestuurscultuur in Tubbergen is gericht op gezamenlijke besluitvorming en inhoud, die in de gemeenteraad van Dinkelland veel meer op politieke en persoonlijke verschillen.  De oorspronkelijke doelstellingen uit ‘1+1=3’ op het gebied van (bereikte) kostenbesparing door middel van harmonisatie van beleid,  processen en uitvoering komt onder druk te staan wanneer de ‘wil tot verschil’ toeneemt.’

Goed losgekomen

Er is sprake van één Noaberkracht-gevoel, constateert BMC. Ambtenaren werken met plezier voor de werkorganisatie Noaberkracht en over het algemeen zijn ambtenaren ‘goed losgekomen van de verankering met de voormalige organisaties’. De decentralisaties in het sociaal domein waren zonder de ambtelijke fusie niet gelukt. ‘De afzonderlijke twee gemeenten hadden deze transitie niet zelf (en zonder de regio) kunnen vormgeven.’ De transformatie moet echter ‘feitelijk nog beginnen’, stelt BMC, daarbij aantekenend dat dat voor alle gemeenten in Nederland geldt.

Reductie

De doelstelling om de kosten op bedrijfsvoering met 2,3 miljoen euro structureel te verminderen, is gehaald. Ook de reductie van het management met dertig procent en een efficiëntere inrichting van de bedrijfsprocessen zijn gerealiseerd, aldus BMC. ‘Dat is grotendeels bereikt door standaardisatie van processen en harmonisatie van beleid.’ Het aantal fte per 1.000 inwoners ligt met 6,3 op het landelijke gemiddelde; het aantal leidinggevenden ligt onder het gemiddelde. De kwaliteit van de dienstverlening is op onderdelen zichtbaar toegenomen.

Doorontwikkeling

De samenwerking is nu toe aan een doorontwikkeling, vindt BMC. ‘Het algehele beeld ten aanzien van de mate van doelbereiking van de oorspronkelijke uitgangspunten is zoals gezegd grotendeels positief, ook in vergelijkend perspectief vanuit onze evaluaties van andere ambtelijke fusieverbanden. Toch is er wel degelijk urgentie voor bijsturing om de komende jaren Noaberkracht vitaal te houden.’

Hernieuwd perspectief

Het adviseert om met beide gemeenteraden een hernieuwd perspectief te formuleren op de toekomst van Noaberkracht. ‘Geef aan waar harmonisatie gewenst is, geef aan waar ruimte voor verschil is.’ De rol van de directie en het middenmanagement moet worden versterkt, adviseert BMC verder, ‘als verbindende, sturende en energiegevende schakel tussen bestuur en organisatie’.