Ambtenaren durven Kamerleden niet te informeren

Ambtenaren mogen, sinds de afschaffing van de Oekaze-Kok, weer rechtstreeks feitelijke informatie met Kamerleden delen. Toch durven sommige ambtenaren niet meer. Zij stellen dat de regels juist strenger zijn geworden. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken weerspreekt dat is en stelt dat het een kwestie van wennen is.

Verkeerd begrepen

De regels zijn niet strenger geworden, maar de nieuwe regels zijn nog niet bij iedereen bekend en de inhoud wordt soms verkeerd begrepen, schrijft Ollongren in antwoord op Kamervragen van de SP. In de zogeheten herziene Aanwijzingen staan de nieuwe regels, die er kort gezegd op neer komen dat het contactverbod tussen rijksambtenaren en Kamerleden minder strikt wordt. Dat verbod stond bekend als de Oekaze-Kok die in 1998 in het leven werd geroepen.

Ongemak

Het kabinet ‘doet er alles aan’ om ambtenaren bij te spijkeren, zodat zij weten welke contacten wanneer mogelijk zijn tussen ambtenaren en Kamerleden, binnen de grenzen van de ministeriële verantwoordelijkheid. Ook bewindslieden en Kamerleden krijgen een traject van bewustwording en kennisdeling, aldus Ollongren. Het kabinet heeft daarbij oog voor het ‘eventuele ongemak dat ambtenaren kunnen ervaren in een nieuwe rol waarin zij vaker rechtstreeks informatie verstrekken aan de Kamer.’

Onveilig

De SP vindt het vreemd dat de minister de ambtenaren aanwijst met wie de Kamers contact kunnen leggen. Kamerleden kunnen zich zonder tussenkomst van de minister bij de parlementair contactpersoon op elk departement aankloppen, stelt Ollongren. Dat hoeft niet via de minister te lopen. Het aanwijzen van ambtenaren door de minister is echter bedoeld ter bescherming van ambtenaren. Die voelen zich wellicht ongemakkelijk of onveilig ‘in een nieuwe rol waarin zij vaker rechtstreeks informatie verstrekken aan de Kamer. Niet van alle ambtenaren kan verwacht worden dat zij zich in een dergelijke rol prettig voelen.’

Persoonlijke beleidsinformatie

Het antwoord op de vraag van de SP waarom ambtenaren alleen feitelijke informatie mogen geven en geen persoonlijke beleidsinformatie is volgens Ollongren simpel: ambtenaren mogen geen politieke beslissingen nemen. Persoonlijke beleidsopvattingen die onderdeel zijn van het besluitvormingsproces, zullen te zijner tijd wel openbaar worden gemaakt. Dat is onderdeel van de op 1 juli in werking getreden beleidslijn actieve openbaarmaking. Daarmee wordt een einde gemaakt aan de zogeheten Rutte-doctrine. Het einde daarvan is ingegeven door de toeslagenaffaire kinderopvang, waarbij het kabinet de Kamer jarenlang onthield van cruciale informatie.