Raadsleden in Europa vaak slechter betaald

Nederlandse raadsleden krijgen in verhouding tot veel van hun Europese collega’s behoorlijk goed betaald, leert onderzoek van Raadslid.nu. Alleen raadsleden in kleine Deense gemeenten en in de stad Parijs verdienen beter.

Over de grens 
In de rubriek Over de grens beschrijven we bijzondere ontwikkelingen in het buitenland op het gebied van ambtenaren en bestuur. 

In onze buurlanden wordt het loon van een raadslid bepaald door het aantal bijgewoonde vergaderingen. Zij krijgen per bijeenkomst een zogenaamde zitpenning uitgekeerd. De raad zelf mag de hoogte van die zitpenning bepalen, maar een vetpot is het nergens. In Vlaanderen ligt het maximumbedrag op 209 euro en geldt 150 per vergadering als gemiddelde. Afhankelijk van het aantal commissies waar een raadslid deel van uitmaakt kan de vergoeding zo nog redelijk oplopen, constateert Raadslid.nu, ‘al valt deze voor de grotere Vlaamse gemeenten in het niet bij de vergoeding van grotere Nederlandse gemeenten’.

In Duitsland wordt niet alleen naar het aantal raadsvergaderingen gekeken maar ook naar de vergaderduur. Hoe langer de bijeenkomst, hoe hoger de vergoeding. Twee uur vergaderen levert je als raadslid van Leimen (26.200 inwoners) per saldo 30 euro op; drie uur in totaal 50 euro. Daarnaast ontvangen de Leimense raadsleden een jaarvergoeding van 600 euro. Hoeveel er ook wordt vergaderd, per saldo is de opbrengst veel lager dan de ruim 950 euro die een Nederlands raadslid in een dergelijke gemeente zou ontvangen.

Nee, wie er als raadslid echt op vooruit wil gaan moet in een kleine Deense gemeente aan de slag. Daar ontvangen raadsleden net als in Nederland een vaste vergoeding die oploopt met de gemeenteschaal. Bij kleine gemeenten (tot ongeveer 40.000 inwoners) valt die voor het Deense raadslid gunstiger uit. Hoe kleiner de gemeente, hoe groter het verschil, dankzij het minimumbedrag van bijna 90.000 kroon (ongeveer 12.000 euro) dat de Denen hanteren. Bij de kleinste gemeenten in Nederland (tot en met 8.000 inwoners) krijgt een raadslid jaarlijks slechts een kwart daarvan. En de Denen bieden nog een extra voordeeltje: het hebben van kleine kinderen loont. Daarvoor krijgt een Deens raadslid een jaarlijkse bonus van 1.860 euro.

In Frankrijk verloopt de opbouw van de raadsledenvergoeding een stuk steiler dan die in Nederland. In gemeenten tot 100.000 inwoners krijgen raadsleden helemaal niets betaald. Daarboven begint het aanvankelijk met een schamele maandwedde van 228 euro. Enigszins lucratief wordt het pas in de grote steden. De raadsleden van Lyon en Marseille krijgen met respectievelijk 1.304 en 1.856 euro een loon dat in de buurt komt bij dat van veel van hun Nederlandse collega’s. Echt lonend is het raadswerk pas in Parijs. Daar kon elk raadslid in 2017 maandelijks bijna 5.000 euro bijschrijven, ruim twee keer zo veel als de maximale vergoeding voor raadsleden in de grootste Nederlandse gemeenten.

Meer werk dus meer loon
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Vereniging van Griffiers en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleitten in november voor een hogere vergoeding voor raadsleden in kleine gemeenten. Zij stellen dat raadsleden het sinds de decentralisaties in het sociale domein veel drukker hebben gekregen en vaak tijd tekortkomen om hun taken goed uit te voeren. Onderzoek van de NOS en Binnenlands Bestuur bracht afgelopen najaar aan het licht dat een kwart van de raadsleden onvoldoende tijd heeft om de decentralisatiedossiers goed te bestuderen.

Gemiddeld besteedt een raadslid zestien uur per week aan zijn raadswerk. Ook de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) constateerde in 2016 dat de vergoeding voor raadsleden in kleine gemeenten – nu soms maar een paar honderd euro per maand – omhoog moet. Toch waakt de Rob ervoor om raadsleden een professionals-vergoeding aan te bieden. ‘Juist omdat raadsleden vaak nog een andere baan of functie hebben, staan zij immers midden in de samenleving.’ Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren beloofde afgelopen december de vergoeding van raadsleden van kleine gemeenten onder de loep te gaan nemen.