Samenhang levert winst op

Veruit de meeste gemeenten (76,7%) pakken de decentralisaties in het sociaal domein in samenhang op. Een krappe 12 procent doet dat (nog) niet, maar gaat dat wel doen. Het gaat om slimme verbindingen tussen vraag en aanbod bij de Wet werken naar vermogen (Wwnv), de begeleiding Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) en jeugdzorg.

Enquête 

Dat blijkt uit een enquête onder gemeentesecretarissen over de decentralisaties Wwnv, begeleiding Awbz en de jeugdzorg. Voorzieningen of zorg- en welzijnsaanbod  worden dan bijvoorbeeld voor meerdere doelgroepen toegankelijk gemaakt, waardoor het goedkoper wordt. Ook wordt bij een dergelijke aanpak door een hulpverlener gekeken naar wat een gezin bij problemen nodig heeft; variërend van schulphulpverlening, tot reïntegratie naar werk en/of een vervoersvoorziening. 

Voorbereidingen

De enquête is gehouden tussen 11 en 15 juni en heeft een respons van 29 procent opgeleverd. Gemeentesecretarissen van zowel 100.000-plus-gemeenten, grote, middelgrote als kleine gemeenten hebben gereageerd. De enquête is in samenwerking met de Vereniging van Gemeentesecretarissen en Binnenlands Bestuur uitgevoerd. Aan de gemeentesecretarissen is onder meer gevraagd hoe lang hun gemeente al bezig is met de voorbereidingen voor de respectievelijke decentralisaties, hoeveel geld er tot nu toe is ingestopt, of en hoe ze willen doorgaan nu twee van de drie decentralisaties van tafel zijn gehaald en wat ze daarvan vinden.

Lang actief

Zo’n 72 procent van de gemeenten is al een jaar of langer bezig met de voorbereidingen voor de Wwnv. Iets meer dan een kwart is hier pas een half jaar geleden mee aan de slag gegaan. Met de voorbereidingen voor de overheveling van de begeleiding Awbz is meer dan de helft van de gemeenten een jaar of langer actief. Vier op de tien gemeenten zijn op dit dossier pas een half jaar aan de slag. Met de komst van alle jeugdzorgtaken houdt bijna zes op de tien gemeenten zich al een jaar of langer mee bezig. Bij een op de drie gemeenten staat dit sinds een half jaar hoog op de agenda.

Kosten

De 100.000-plus gemeenten hebben gemiddeld een krappe 260.000 euro in de voorbereidingen gestoken. Grote gemeenten (tussen de 50.000 en 100.000 inwoners) 2 ton en middelgrote gemeenten (20.000-50.000 gemeenten) iets meer dan 103.000 euro. Gemeenten tussen de 10.000 en 20.000 inwoners geven aan 109.000 euro gespendeerd te hebben, gemeenten tot 10.000 inwoners een krappe 56.000 euro. De gemeentesecretarissen geven overigens wel aan dat het een beetje ‘natte-vingerwerk’ is, ingegeven door de korte tijd die ze was gegund om de vragen te beantwoorden.

Lager pitje

Het draagvlak voor de overheveling van taken van rijk en provincie naar gemeenten is groot. Een overgrote meerderheid vindt dat een nieuw kabinet alsnog moet doorgaan met de Wwnv (82,5%), de begeleiding Awbz (89,2) en de jeugdzorg (90,8%). Alle gemeenten gaan door met de voorbereidingen, al zet een krappe 37% van de gemeenten die wel op een lager pitje.

 

Meerwaarde

Slechts een enkeling ziet positieve kanten aan het kabinetsbesluit, waarbij er vanuit wordt gegaan dat de overheveling van taken naar gemeenten wordt uitgesteld en niet definitief van de baan is. ‘Positief aan het uitstel is dat er meer tijd is voor de implementatie begeleiding in combinatie met de kanteling Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning, red). De transities lopen nu meer in hetzelfde tijdpad waardoor een integrale aanpak makkelijker wordt’, aldus een van de gemeentesecretarissen. ‘Het moet echter geen afstel worden want de meerwaarde zit juist in de integraliteit en ontschotting. Het werkt niet als er onderdelen uitvallen.’

Onbehoorlijk

Een andere respondent pleit ook voor doorzetten, maar hoop dat er straks ‘een hoger socialer gehalte in komt’. Een van zijn collega’s stelt blij te zijn dat de oorsponkelijke planning niet doorgaat, maar zou het ‘dom en onbehoorlijk’ vinden als uitstel afstel gaat betekenen. ‘Vooral nu we allemaal een zet hebben gekregen, capaciteit hebben vrijgemaakt en deskundigen hebben ingehuurd. Herziening van de drie domeinen is overmijdelijk en onomkeerbaar. Om dan te zeggen ‘en zoeken jullie het nu zelf maar uit’, is onfatsoenlijk en een beetje dom.’

In BB-magazine van donderdag (BB13) meer nieuws over de enquête en de drie decentralisaties.