Cohen: G1000 biedt voldoende aanknopingspunten

Burgertoppen bieden handvatten om actuele problemen aan te pakken. Dat blijkt uit het gisteren door Job Cohen gepresenteerde boek “G1000. Ervaringen met burgertoppen”. ‘Wondermiddelen bestaan niet, maar een G1000 biedt voldoende aanknopingspunten.’

Toegevoegde waarde

Hoogleraar Burgerschap en Humanisering Evelien Tonkens zei na de presentatie van Cohen dat de G1000 nog niet is wat we ervan verwacht hadden. Cohen: ‘Het ligt eraan waarvoor je het gebruikt. Je moet eerst weten waarvoor je het wilt gebruiken.’ In het boek G1000. Ervaringen met burgertoppen wordt het fenomeen G1000 van alle kanten benaderd door staatsrechtjuristen, bestuurskundigen, politicologen en sociologen van drie universiteiten. Maar wat voegt een burgertop nou toe aan de democratie?

Burgertop en burgerraad

Er zijn twee verschillende G1000’en: de burgertop en de burgerraad. Op de burgertop dragen burgers zelf onderwerpen aan en gaan ze met de resultaten aan de slag. De burgerraad is puur bedoeld om (gemeentelijk) overheidsbeleid te beïnvloeden. Het aanwijzen van deelnemers door loting ligt hier meer voor de hand net als resultaten rechtstreeks per referendum aan alle burgers voorleggen. Bij een G1000 moet duidelijk zijn wat het uitgangspunt is, voor wie de resultaten zijn en is het raadzaam vooraf al informatie te verschaffen over de thema’s. ‘Het moment van de G1000 is belangrijk. Houd een burgerraad niet vier dagen na de verkiezingen, maar voordat politieke partijen hun programma’s maken. Dan kunnen zij rekening houden met de resultaten.’

Kloof

Deelnemers loten helpt niet tegen het “democratische vermoeidheidssyndroom”, want de representativiteit blijkt niet groter dan bij andere democratievormen. Betere spreiding krijg je door na loting een tweede selectie te maken op basis van leeftijd, sekse, opleiding en etnische achtergrond. Ook kun je de gelote groep aanvullen met burgers uit slecht vertegenwoordigde groepen. En ja, als er een passende vergoeding tegenover staat, zijn mensen uit verschillende bevolkingsgroepen eerder bereid deel te nemen. Het blijft lastig een goede afspiegeling van de samenleving te vinden, vindt Tonkens. En hoewel Cohen loting interessant vindt, ontwaart hij een kloof tussen mensen die wel en niet deelnemen aan een burgertop.

Vluchtelingenhuisvesting

G1000-deelnemers komen vaak uit groepen burgers die toch al vertegenwoordigd zijn: de participatieparadox. Mensen die het vertrouwen in de politiek al verloren zijn komen nauwelijks op een G1000, maar wel op bijeenkomsten over huisvesting van vluchtelingen. Cohen cs. verklaren dit uit het “onmiddellijke belang” dat zij bij die discussie hebben: vrees voor aantasting van hun leefomgeving. De komst van migranten is hen “overkomen” en nu “overkomt” huisvesting van vluchtelingen hen, zonder dat er rekening met ze wordt gehouden. De heftigheid van de reacties zou daar ook uit te verklaren zijn: als je niet hard roept, wordt ook niet naar je geluisterd. ‘Een G1000 biedt behulpzame elementen om niet tegenover elkaar te staan, maar de dialoog aan te gaan en overeenstemming te zoeken. Tegen tegenstanders van vluchtelingen zeg je dan: “Ik begrijp je, doe mee!” Die proceskant is een goed aanknopingspunt.’

G1000 uitstekende basis

Een G1000 heeft de potentie om over deze problemen te spreken, maar draagt in de praktijk dus nog niet bij aan het vertegenwoordigen van alle gezichtspunten. Toch bevatten discussies over vluchtelingenhuisvesting aspecten die ook bij een G1000 centraal staan: een open houding van het gemeentebestuur, een dialoog waar alle gezichtspunten naar voren komen, inhoudelijke bijdragen van experts en zoeken naar oplossingen die recht doen aan verschillende gezichtspunten. Die G1000-processen bieden volgens Cohen een uitstekende basis om de kloof tussen burger en bestuur te dichten. De ontwikkeling van het fenomeen G1000 komt volgens hem dan ook precies op tijd. ‘Wondermiddelen bestaan niet, maar de G1000 biedt handvatten om actuele problemen aan te pakken. Het is een ongoing process, waar ons onderzoek aan heeft bijgedragen.’