Op zoek naar de provinciale kiezer

De opkomst bij de Statenverkiezingen van vier jaar geleden lag met gemiddeld 47,76 procent fors lager dan in 2011, toen 55,97 procent van de kiezers naar de stembus toog. De meeste provincies voeren dan ook specifieke campagnes om de opkomst te verhogen. Gelderland, Zuid- en Noord-Holland niet. Zij geloven er niet in. Dat blijkt uit een rondgang langs alle provincies.

Geen extra geld

In Zuid-Holland hebben de fractievoorzitters besloten geen extra geld te steken in opkomst bevorderende campagnes. ‘Zij geloven daar niet in’, stelt de communicatieadviseur van Provinciale Staten (PS). Wel faciliteert Zuid-Holland - zoals veel provincies - onder andere debatavonden, de uitslagenavond en zijn er stemhulpen beschikbaar. De politieke partijen voeren hun eigen campagnes, en hopen daarmee zo veel mogelijk mensen naar de stembus ‘te lokken’. Ook Noord-Holland voert geen specifiek op de opkomst gerichte campagne. ‘Uit onderzoek blijkt dat dit niet of nauwelijks werkt’, aldus de communicatieadviseur van de Staten. Wel is er een publiciteitscampagne om onder meer uit te leggen wat de provincie doet en welke partijen aan de verkiezingen meedoen. Dat doen alle provincies. 

Continue campagne

Gelderland ziet evenmin brood in een opkomst bevorderende campagne, zo stelt de woordvoerder van PS. Er wordt continue campagne gevoerd, benadrukt ze. ‘We laten vier jaar lang zien wat de provincie doet. Via verschillende kanalen communiceren we welke besluiten er door de Staten zijn genomen.’ Ook wordt er tijdens de Statenvergaderingen getwitterd, trekken Statenleden de regio in en gaan op werkbezoek. ‘We zoeken iedere week weer het hele jaar door op verschillende manieren interactie met de Gelderlanders.’ Net als Zuid-Holland vindt ook Gelderland dat het aan de deelnemende politieke partijen is om stemmers in het stemhokje te krijgen. In aanloop naar de verkiezingen wordt wel een tandje bijgezet in de voorlichting over wat de provincie doet.

Praten met de Staten

Groningen zet wel in op opkomstbevordering, maar richt haar activiteiten niet op alleen de laatste anderhalve maand voor de verkiezingen. ‘We voeren eigenlijk een continue campagne om de opkomst te bevorderen’, vertelt SP-fractievoorzitter Jan Hein Mastenbroek namens de hele Staten. Dat besluit werd vier jaar geleden genomen. Zo is er ‘Praten met de Staten’; een bijeenkomst waarop inwoners, (belangen)organisaties en bedrijven in gesprek kunnen gaan met de Statenleden. Het gaat over onderwerpen die een paar weken later op de agenda van de Staten staan. ‘In aanloop naar de verkiezingen worden wel de gebruikelijke instrumenten ingezet zoals reclames op abri’s en radiospotjes om extra aandacht op de verkiezingen te vestigen’, aldus Mastenbroek. ‘Maar dat moet je zien als sluitstuk van de continue campagne.’

Online stemlokaalwijzer

Een aantal andere provincies geeft aan wel specifiek campagne te voeren om een zo hoog mogelijke opkomst te realiseren, zoals Utrecht met haar campagne ‘KiesjouwUtrecht’. De provincie heeft een uitgebreid pakket aan acties en activiteiten, waaronder een advertentiecampagne op Instagram en Facebook om met name jongeren te bereiken. Ook is er een interactieve banner die Utrechters aanspoort om te gaan stemmen en er is een online ‘stemlokaalwijzer’ die kiezers op hun mobiele telefoon de weg naar het dichtstbijzijnde stemlokaal wijst.

Mbo-studenten

Ook Drenthe, Flevoland, Overijssel en Zeeland zetten diverse opkomst bevorderende acties op touw. Drenthe wil onder meer de opkomst bevorderen ‘onder groepen die minder betrokken zijn bij de overheid’, zo laat de Statenwoordvoerder weten. ‘Daarnaast zetten we deze verkiezingen extra in op mbo-studenten. Uit onderzoek blijkt dat twee van de drie studenten niet gaat stemmen bij verkiezingen.’ Overijssel wil jongeren die voor het eerst mogen stemmen, bereiken via een reeks democrazy-festivals op scholen. De provincie hoopt dat niet alleen de jongeren dan ook daadwerkelijk gaan stemmen, maar dat zij tevens hun naaste omgeving weten te inspireren om ook naar het stemlokaal te gaan. Dat hopen ook Friesland en Zeeland die onder meer volop inzetten om jongeren zoals de zogeheten first time voters te bereiken. ‘Als je eenmaal hebt gestemd, blijf je stemmen’, aldus Gerben Huisman, griffier van Friesland. Flevoland organiseert, samen met de scholen, diverse verkiezingsshows op ROC’s en lunchdebatten op hogescholen.

Informeren

Noord-Brabant en Limburg spreken liever van een ‘informerende campagne’, waarbij de provincies uiteindelijk wel hopen op een hogere opkomst. Noord-Brabant, de provincie met ‘traditioneel’ het laagste opkomstpercentage (2015: 43,64 procent, 2011: 51,43 procent), heeft met haar campagne rekening gehouden met de onderzoeksresultaten van de Universiteit van Tilburg. Die concludeerde onder meer dat onbekendheid over wat de provincie doet een van de redenen voor Brabanders om het stemlokaal links te laten liggen. Doel van de diverse activiteiten is Brabanders te informeren over de verkiezingen, Provinciale Staten, de kandidaten en de rollen en taken van de provincie. ‘De Provincie Limburg voert een politiek-neutrale campagne met als hoofddoel informeren. Informeren over het feit dat er verkiezingen zijn, over de kerntaken van de Provincie en de rol van Provinciale Staten en informeren over het bestaan van een StemWijzer voor Limburg’, aldus de Statenadviseur Communicatie.